پيپلز پارٽي جو “مفاهمت سان گڏ جدوجهد” وارو فارمولا!

Posted on April 30, 2019 (1:19 pm)

اوچتو سنڌ ۾ حڪمران جماعت پيپلز پارٽي ۽ اپوزيشن تحريڪ انصاف رات وچ ۾ٺھي ويون نه ته صورتحال اھا ھئي جو انھن ٻنھي جماعتن جي وچ ۾ گذريل چند مھينن کان ھلندڙ ڇڪتاڻ گذريل ھفتي بنھھ عروج تي پھتل ھئي. ٻنھي جماعتن جا سربراھ بدڪلامي تي لھي آيا. بلاول ڀٽو لڳاتار وزيراعظم عمران خان کي سليڪٽيڊ وزيراعظم سڏيندو رھيو، جيتوڻيڪ تحريڪ انصاف شيخ رشيد کي پنھنجي بچاءُ لاءِ بدزباني جو ذمو سونپيو ھو. پر شيخ صاحب گھڻي ڀاڱي نواز ليگ کي ئي منھن ڏئي رھيو ھو. پيپلزپارٽي يا سنڌ بابت شيخ  

رشيد جون اُبتيون سبتيون بنھھ اثر نھ وجھي رھيون ھيون. 

پيپلزپارٽي بابت جوابي مھم جي شروعات پرڏيھي وزير 

مخدوم شاھ محمود قريشي جي واتان ڪرائي ويئي، جيتوڻيڪ سندس لھجو بنھھ کارو نھ ھو. شاھھ محمود قريشي جنھن کي سندس ئي پارٽي جي حلقن ۾ پيپلزپارٽي لاءِ سافٽ ڪارنر رکندڙ سمجھيو ويندو آھي، تنهن حوالي سان اھي بھ ڳالھيون سياسي مارڪيٽ ۾ آيون تھ ھو پيپلزپارٽي جي حمايت سان متبادل وزيراعظم ٿي سگھي ٿو. في الحال جيتوڻيڪ پارٽي جي اندران ڪا تبديلي آڻڻ وارو آپشن ختم ٿي ويو آھي، پر پي ٽي آءِ ضروري سمجھيو تھ ملتان جي پير جون ڪجھھ مارڪون گھٽائجن. ان بعد خود وزيراعظم بھ بلاول خلاف ذاتي طور کُھرو ڳالھايو، جنهن ۾ ذاتيات وڌيڪ ھئي. صورتحال اھا وڃي بيٺي جو ملڪ سڄو بيانيو سياسي ھجڻ بدران ذاتي حملن وارو بڻجي ويو. اسيمبلي ھجي يا ٽاڪ شو، پريس ڪانفرنس ھجي يا جلسو يا سياسي بيان، ھر ڪو سياسي بدڪلامي ڪندو رھيو. ان جھيڙي ۾ سنڌ اسيمبلي به شامل ٿي ويئي.

سنڌ ۾ پيپلزپارٽي کي حڪومت ھٽائڻ جو ڊپ ڏنو ويو، ان سان گڏ پيپلزپارٽي کي ڪائونٽر ڪرڻ لاءِ ايم ڪيو ايم کي بھ ميدان ۾ لاٿو ويو. ايم ڪيو ايم وٽ انتھاپسندي وارو ئي نعرو ھو، جنھن تي اسلام آباد کي اعتراض ھو. تحريڪ انصاف سان ٽڪر لاءِ پيپلزپارٽي وٽ ھڪ ئي ٽوڙ ھو تھ ھو سنڌ ڪاز کي اجاگر ڪري. وفاقي حڪومت جي مختلف پاليسين خاص طور تي نيشنل فنانس ڪميشن تحت سنڌ کي ملندڙ رقم ۾ ڪٽوتي، ارڙھين ترميم وغيره جي حوالي سان ان سنڌ جو ڪيس تيار ڪري ورتو، جيڪو پي ٽي آءِ حڪومت جي ڳچي ۾ پئجي پئي سگھيو. وزيراعليٰ سنڌ لڳاتار چوندو رھيو تھ سنڌ کي ان جي حصي جا 12 ارب رپيا نھ مليا آھن. جنھن کي ھن وفاقي حڪومت جي نااھلي سڏيو. وزير تعليم سردار علي شاھ بھ اھوچوڻ لڳو تھ وفاق پئسا نٿو ڏئي، ان ڪري ڪنھن بھ اسڪول جي مرمت نٿا ڪرائي سگھون.

ھوڏانھن گورنر سنڌ برملا سنڌ حڪومت سان اختلافن ۽ وفاقي حڪومت کان صوبائي حڪومت جي دوري جو ذڪر ڪيو. صلاحڪارن جي مقرري جي معاملي تي اختلاف سامھون آيا. سنڌ اسيمبلي جو ھلندڙ سيشن ھنگامه آرائي جو شڪار رھيو تھ ڳالھھ ھٿ کڻڻ ۽ مخالف ڌر جي مائيڪن جون تارون ڇنڻ تائين پھچي وئي. سنڌ اسيمبلي ۾ اپوزيشن پيپلزپارٽي تي ڪرپشن جا الزام ھنيا. موٽ ۾ سرڪاري ڌر يعني پيپلزپارٽي وفاقي حڪومت تي تنقيد ڪئي. امداد پتافي ۽ حليم عادل شيخ بنھھ جذباتي ٿي ويا. ماڳھين ٻکئين پئي پيا. ان بعد اسپيڪر ان ڏينھن اجلاس ملتوي ڪيو. اسيمبلي ۾ پيپلزپارٽي جارحاڻي حڪمت عملي اختيار ڪئي. ماڻھن جا مسئلا ھڪ پاسي ۽ چونڊيل ايوان ۾ ذاتيات ۽ جھيڙو ٻئي پاسي ھو.

ايندڙ ڏينھن ۾ اوچتو تبديلي اچي ويئي. تحريڪ انصاف کي پوئتي ھٽڻو پيو ۽ بلاول ڀٽو کي ناقص ليڊر سڏڻ تي اپوزيشن ليڊر فردوس شميم معافي ورتي. ھلندڙ سيشن ۾ ھفتي جي آخري ڏينھن تي فريال ٽالپر بھ آئي. جيئن ئي اجلاس شروع ٿيو تھ اپوزيشن ليڊر فريال ٽالپر کي سالگرھ جون مبارڪون ڏنيون. موٽ ۾ فريال چيو تھ جيڪڏھن اھو ماحول جاري رھيو تھ بھتر فضا ۾ اسيمبلي جي ڪارروائي ھلندي. بعد ۾ سالگرھ جو ڪيڪ بھ ڪاٽيو ويو. ان تقريب ۾ اپوزيشن ميمبرن بھ شرڪت ڪئي. فريال ٽالپر کي ايندڙ ڏينھن پڇاڻي لاءِ نيب اسلام آباد ۾ پيش ٿيڻو آھي. پريس ۽ مھمانن جي گيلرين ۾ ويٺل ماڻھو اچرج ۾ پئجي ويا تھ ڪٿي “چور ڦورو، لٽيرا” جون ڳالھيون، ذاتي حملا ۽ ڪٿي وري اوچتو سالگرھ جون مبارڪون پيون ڏنيون وڃن ۽ ڪيڪ ڪاٽيا پيا وڃن.

ان کان ھڪ ڏينھن اڳ سنڌ ڪابينا اھم فيصلو ڪيو تھ ھاڻي ڪنھن مشير ۽ خاص معاون جي مقرري لاءِ گورنر جي منظوري ضروري نھ ھوندي. ڪجھھ ھفتا اڳ ٿيو ايئن ھو جو وڏي وزير جيڪب آباد سان تعلق رکندڙ پيپلزپارٽي جي اڳواڻ اعجاز جکراڻي کي مشير بڻائڻ پئي گھريو، گورنر ان اعتراض واريو ۽ منظوري نھ ڏني. اھا ڳالھھ سامون آئي تھ گورنر ڪنھن کي پنھنجو صلاحڪار مقرر ڪرڻ پئي گھريو. پر وڏي وزير اھڙي سمري نھ ٺاھي پوءِ گورنر سنڌ حڪومت سان ورڪنگ رليشن شپ سٺي نھ ھجڻ جون ڳالھيون ميڊيا ۾ بھ ڪيون.

ڇنڇر ڏينھن وڏو وزير پنھنجي ڪابينا سان گڏ گورنر ھائوس پھتو ۽ گورنر عمران اسماعيل سان ملاقات ڪئي. ان موقعي تي پي ٽي آءِ اڳواڻ فردوس شميم، حليم عادل شيخ جيڪي سنڌ اسيمبلي ۾ اپوزيشن ۾ آھن، اھي پڻ موجود ھئا. ميڊيا جي ذريعن موجب اها ملاقات گورنر ۽ وڏي وزير جي وچ ۾ نھ پر ٻن پارٽين جي وچ ۾ ميٽنگ ھئي. ان ۾ وفاقي حڪومت جي فنڊنگ سان سنڌ ۾ ھلندڙ رٿائن، وفاق وٽان سنڌ کي ملندڙ رقم ۾ ڪٽوتي وارا مطالبا بھ ويچار ھيٺ آيا. چيو وڃي ٿو تھ گورنر سنڌ حڪومت کي يقين ڏياريو تھ ان ڏس ۾ ھو ڀرپور مدد ڪندو. ملاقات ۾ گورنر ۽ وڏي وزير جي وچ ۾ ورڪنگ رليشن شپ قائم ڪرڻ تي پڻ اتفاق ڪيو ويو.

سوال اٿاريا پيا وڃن تھ اوچتو اھا برف ڪيئن پگھري؟ سنڌ ۾ رينجرز جي نئين ڊي جي، جي مقرري تھ حسن اتفاق ئي ھوندو. ڇا سنڌ اسيمبلي ۾ پيپلزپارٽي جي جارحاڻي پاليسي ڪامياب ويئي؟ يا اھو تھ پنجاب ۾ حڪمران جماعت جي اختلافن وفاقي حڪومت کي ان طرف ڌڪيو تھ ھڪ ئي وقت ٻن صوبن ۾ عدم استحڪام نھ آڻي. لاھور جي ھڪ دوست ٻڌايو تھ پنجاب کي ان تي ناراضگي آھي تھ وزيراعظم عمران خان ھڪ تھ پنجاب ۾ پنھنجي مرضي جو وڏو وزير آڻڻ ٿو گھري، جنھن تي پنجاب مطمئن ناھي. ٻيو اھو تھ ھڪ محروم علائقي کي خوش ڪرڻ لاءِ وچولي پنجاب کي ناراض ڪري رھيو آھي.

سياسي طور ڏٺو وڃي تھ پي ٽي آءِ حڪومت کي ايندڙ ڪجھھ ھفتن ۾ آءِ ايم ايف سان ٺاھ ڪرڻو آھي، جيڪا نھ چاھيندي تھ اپوزيشن ڪنھن اھڙي ٺاھھ يا فارمولا جي مخالفت ڪري، ان کان علاوه بجيٽ بھ منظور ڪرائڻي آھي. اعتبار جوڳن ذريعن جو چوڻ آھي تھ اعليٰ سطح تي ٻنھي جماعتن وچ ۾ رابطن کانپوءِ گورنر سنڌ ۽ وڏي وزير جي ملاقات ٿي آھي، ٻنھي ڌرين ان تي ويچاريو ته بنا سبب ڇڪتاڻ جو فائدو نھ تحريڪ انصاف کي آھي ۽ نھ ئي پيپلزپارٽي کي، ان ڪري اجلاس ۾ ھڪ ڪميٽي پڻ ٺاھي ويئي جيڪا ايندڙ وقت ۾ ٻنھي ڌرين جي وچ ۾ تڪراري معاملن کي نبيريندي.

ھوڏانھن پيپلزپارٽي پنھنجي چيئرمين بلاول ڀٽو زرداري خلاف بدزباني تي مختلف شھرن ۾ مظاھرا ڪيا آھن. چيئرمين سينيٽ سان ملاقات دوران وڏي وزير سنڌ جا مالي مطالبا ورجايا آھن. لڳي ٿو تھ ھيلوڪي مفاھمت ۾ ڪوبھ ٽياڪڙ يا ضامن ناھي، ان ڪري پيپلزپارٽي پنهنجي مھم جاري رکي آھي. اھا “مفاھمت سان گڏوگڏ جدوجھد” جي فارمولا تي ھلي رھي آھي.

Bilawal Bhutto, Firsous Shamim, Aijaz Jakhrani, MQM,  Shah Mehmood Qureshi, Imran Khan

PPP-PTI, Pahenji Akhbar, 2019

https://www.pahenjiakhbar.com/articles/%D9%BE%D9%8A%D9%BE%D9%84%D8%B2-%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%BD%D9%8A-%D8%AC%D9%88-%D9%85%D9%81%D8%A7%D9%87%D9%85%D8%AA-%D8%B3%D8%A7%D9%86-%DA%AF%DA%8F-%D8%AC%D8%AF%D9%88%D8%AC%D9%87%D8%AF/#

اِن هائوس تبديليءَ کان صدارتي نظام تائين- نيٺ ڇا ٿيندو؟

Posted on April 24, 2019 (12:15 pm)

ھر گذرندڙ ڏينھن سان معاشي بحران گھرو ٿي رھيو آھي، ھاڻي ان جو اندازو واڳ ڌڻين کي بھ ٿي رھيو آھي. ملڪ کي ان بحران مان ڪڍڻ لاءِ مختلف نسخا ويچار ھيٺ آھن. انھن مختلف آپشنز جا سياسي اظھار به سامھون اچي رھيا آھن. اصل معاملو معيشت کي سنڀالڻ ھو، ڪپتان کي آڻڻ وارن جو خيال ھو تھ جيئن ئي ھو اقتدار جي پچ تي اچي بيھندو تھ رڳو ڇڪا ئي ڇڪا ھوندا، ملڪ تي ڊالرن جي برسات ٿيڻ لڳندي. 9 مھينن تائين دھل وڄندا رھيا تھ شادماني ٿيڻ واري آھي، پر عين وقت تي ماھرن رپورٽون ڏنيون تھ ھتان ڪجھھ بھ نھ ٿيڻو آھي، ڪا خوشخبري ناھي بلڪه بدخبري آھي. وڌيڪ بدخبريون آءِ ايم ايف سان ٺاھه ۽ بجيٽ جي اعلان سان گڏ سامھون اچي وينديون، ان ڪري سياسي شطرنج جا مھرا بدلائڻ واري سوچ پڪي ٿيڻ لڳي. (ياد رھي تھ عمران خان کي آڻڻ تي سڄي وڏي سنگت يڪراءِ نھ ھئي) شريف خاندان کي رليف ڏيڻ ۽ پيپلزپارٽي جي قيادت خلاف ڪريڪ ڊائون نھ ڪرڻ جي پويان بھ اھا ئي سوچ ھئي، جنھن کي تحريڪ انصاف جا يوٿيا ڊيل ۽ ڍر سڏي پنھنجي حڪومت جي سياسي مورچي تي بيانن ۽ سوشل ميڊيا تي نياپن جي انڌاڌنڌ فائرنگ ڪري رھيا ھئا. متبادل لاءِ ھوم ورڪ شروع ڪيو ويو، پھرين نظر ملڪ جي ٻن وڏين پارٽين پيپلزپارٽي ۽ نواز ليگ تي ئي پوڻي ھئي. نواز ليگ اندر اھڙي صورتحال ۾ ٽي رجحان سامھون آيا، پھريون اھو تھ چئن پنجن سيٽن تي بيٺل حڪومت کي “ان ھائوس” تبديلي ذريعي ھٽائي شھباز شريف کي وزيراعظم بڻايو وڃي، پيپلزپارٽي حڪومت ٺاھڻ ۾ نواز ليگ جي مدد ڪري بلڪه گڏيل حڪومت ۾ شامل ٿئي پر حڪومت جي مهنداري پيپلزپارٽي نھ پر نواز ليگ وٽ رھي. نواز ليگ کي حڪومت ڏيڻ جي پويان رڳو قومي اسيمبلي ۾ ان جون سيٽون ئي نھ پر پنجاب جي ناراضگي کي ٿڌو ڪرڻ بھ ھو. ان صورتحال تي مولابخش چانڊيو جو بيان آيو تھ پوءِ کڻي وزيراعظم ئي پيپلزپارٽي جو کڻو. پيپلزپارٽي جي قيادت کي خبر آھي تھ ڪھڙي ڳالھھ ڪنھن جي واتان چورائجي.

نواز ليگ ۾ ٻيو رجحان اھو ھو تھ حالتون اھڙيون آھن جو ڪير بھ کڻي حڪومت ۾ اچي ڪجھه نٿو ڪري سگھي جيستائين واڳ ڌڻي پرڏيھي پاليسي، دفاع ۽ مجموعي حڪمت عملي بابت پنھنجي سوچ ۽ ايجنڊا تبديل نٿا ڪن، ان کانسواءِ ملڪ جون معاشي حالتون ٺيڪ ٿيڻون ئي ناھن. ھن سوچ جو حامي اڳوڻو وزيراعظم نواز شريف آھي. جنهن موجب تڪڙي ناھي ڪرڻي. تحريڪ انصاف حڪومت ڀلي پنھنجي وزن ھيٺ ئي ڪري ۽ کيس سھارو ڏيندڙ بھ ٿڪجي پون. پوءِ معاملو ڀلي نين چونڊن ڏانھن وڃي، پراڻي ايجنڊا سان اِن ھائوس تبديلي ڪنھن جي بھ ڪم جي ناھي.

ھوڏانھن اِن ھائوس تبديلي جا حامي پنھنجي آئيڊيا کي پچائڻ لاءِ ڪوششن ۾ لڳا پيا آھن. علاج جي لاءِ شھباز شريف جي لنڊن ۾ موجودگي کي ھڪ ٻيو “لنڊن پلان” پيا سڏين. پيپلزپارٽي جو اڳواڻ مخدوم محمود ۽ چوڌري شجاعت بھ لنڊن ۾ آھن، اھو تاثر ڏنو پيو وڃي تھ اھي اڳواڻ ضرور ڪا کچڻي پچائيندا ۽ پوءِ ديڳڙو کڻي اچي لاھور ۾ لاھيندا. جيتوڻيڪ شھباز شريف ۽ چوڌري شجاعت جي حلقن ان جي ترديد ڪئي آھي پر مخدوم محمود يا پيپلزپارٽي طرفان ڪا بھ ترديد يا وضاحت سامھون نھ آئي آھي.ويجھن ذريعن جو چوڻ آھي تھ بلاول ڀٽو جڏھن نواز شريف جي طبيعت پڇڻ ويو ھو تھ اڳوڻي وزيراعظم پيپلزپارٽي جي چيئرمين کي اھا ڳالھھ ڪن ۾ وڌي ھئي تھ ھرڀرو تڪڙ نھ ڪريو. ڪپتان ۽ کيس سھارو ڏيندڙ کي وقت ڏيو، جيئن کين احساس ٿئي تھ ملڪ جو گاڏو ايئن نھ ھلندو جيئن هو چاھين ٿا. پيپلزپارٽي جو اھو خيال ھو تھ تڪڙ ۾ چونڊون بھ نٿيون ڪري سگھجن، ڇاڪاڻ جو چونڊن جا نتيجا اڳواٽ طئي ٿيل ھوندا آھن. نواز شريف سمجھي ٿو تھ موجوده حالتن ۽ ايجنڊا جي ھوندي ڪابھ سياسي ڌر ڪجھھ بھ نٿي ڪري سگھي، بس ڪجھھ ڪاسميٽڪ تبديليون آڻي سگھجن ٿيون. ھڪ حد تائين پيپلزپارٽي بھ اھا ڳالھھ سمجھي ٿي، پر ان لاءِ ڏکيو سوال اھو آھي تھ قيادت مني لانڊرنگ ۽ ٻين ڪيسن جي دٻاءُ ۾ آھي، ان ڪري پيپلزپارٽي کي معاملن ۾ تڪڙ آھي. اھو ئي سبب آھي جو ٻئي پارٽيون ھڪ پيج تي ھجڻ باوجود وڇوٽي تي بيٺل آھن. جيئن ٻن وڏين پارٽين تڪڙ نھ ڪئي تھ ھڪ نئون خيال مارڪيٽ آندو ويو تھ جيڪڏھن سياسي پارٽيون ھروڀرو لئھ ٿيون ڪن ته پوءِ ماڳھين پارلياماني نظام کي ئي پاسيرو رکي صدارتي نظام ڏنو وڃي. اھو درست آھي تھ آئين اھڙي اجازت ڪونھ ٿو ڏئي، پر اھڙن معاملن ۾ آئين کان اجازت ڪير گھرندو آھي ڇا؟

مھانگائي ۽ معاشي بدنظمي عام ماڻھو کي جھجھو متاثر ڪيو آھي پر ان اشوءَ کي ڪابھ سياسي جماعت کڻي نھ رھي آھي. ايئن نھ ڪرڻ جي پويان ٻھ وڏا سبب آھن. ھڪ اھو تھ جيڪڏھن عوام کي روڊن تي آندو ويو تھ انھن کي روڊن تان واپس ڪير موڪليندو، ٻيو اھو تھ مھانگائي ۽ معاشي بدنظمي جا مطالبا پچي راس ٿي بيانئي جي شڪل اختيار ڪري ويا تھ پوءِ وڏا معاشي سڌارا ڪرڻا پئجي ويندا، ايئن سڄو ايجنڊا ئي بدلجي ويندو. پيپلزپارٽي سنڌ ۾ ۽ ايم ڪيو ايم وفاق جي گڏيل حڪومت ۾ ويٺل آھي، انھن ٻنھي کي مھانگائي ۽ معاشي سوال تي ماڻھن کي روڊن تي آڻڻ ڀانءِ نھ پوندو.

معاشي دٻاءُ ۽ حڪومت جي ڪارڪردگي چئلينج ٿيڻ بعد ڪابينا ۾ تبديليون ڪيون ويون، ڪابينا ۾ تبديليون بھ ڪجھھ تبديل ڪري نھ سگھنديون، ڇاڪاڻ جو اڳوڻي ٽيم بي اثر سمجھي وئي، ھاڻوڪي تھ ماڳھين “اسٽيٽسڪو” جي علامت آھي. ٻئي پاسي ڪابينا ۾ اڻ چونڊيل ماڻھن جو اضافو ٿي ويو آھي جيڪا ڳالھھ پارليامينٽ ۽ عوام جي مينڊيٽ جي نفي ڪري ٿي. ھونئن بھ پارليامينٽ موجودھ حڪومت ۾ غير اھم بڻيل آھي، ان جي حيثيت ٽاڪ شو يا پريس ڪانفرنس کان وڌيڪ نھ رھي آھي. ملڪ جي ٻن وڏين پارٽين کي ڪرپٽ قرار ڏيڻ جي بيانئي سان سياسي خال وڌي ويو آھي، ان سان نھ ڪا معيشت جي ۽ نھ وري سياسي نظام ۾ ترقي جي ڪا صورتحال پئي نڪري. اوڌر ۽ پِن سِن سان معاشي ترقي پري جي ڳالھھ، معاشي استحڪام بھ حاصل نٿو ڪري سگھجي. تاريخ شاھد آھي تھ معاشي طور ڪمزور ملڪ مضبوط پرڏيھي پاليسي نھ ٺاھي سگھندا آھن. صدارتي نظام، ارڙھين ترميم ھٽائڻ، اين ايف سي ايوارڊ ۾ تبديلي، ڪرپشن ۽ مني لانڊرنگ جا ڪيس بحث جا موضوع ۽ دڙڪا توڙي چئلنيج آھن. ايئن اڄ ڪلھھ سياسي پارٽيون، حڪومت ۽ اھم ڌريون ھڪ ٻئي جو پاڻي ڪڇي رھيون آھن.

In-house change?, 2019,pahenji Akhbar, PPP, PTI, PMLN

https://www.pahenjiakhbar.com/articles/%D8%A7%D9%90%D9%86-%D9%87%D8%A7%D8%A6%D9%88%D8%B3-%D8%AA%D8%A8%D8%AF%D9%8A%D9%84%D9%8A%D8%A1%D9%8E-%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%B5%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%8A-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85-%D8%AA%D8%A7%D8%A6/?fbclid=IwAR3TuxNFCFbWooKsg5udlxJKGp3OTW5Iijgsb6ZQwR9QSUgL3MwY44B-5qM

پيپلز پارٽي لاءِ ”سودو“ مهانگو ڪونهي!

Posted on April 9, 2019 (1:51 pm)

نوازشريف ۽ شهباز شريف جي گرفتارين توڙي کين بعد ۾ رليف ڏيڻ کانپوءِ هاڻي سياست جو ميدان جنگ سنڌ بڻجي رهي آهي، ملڪ جي هڪ مک مخالف ڌر جي جماعت پيپلز پارٽي جي قيادت سنڌ مان آهي، ان جي هن صوبي ۾ حڪومت به آهي ۽ حمايت به. اسلام آباد ۽ لاهور جون ڌريون پيپلز پارٽي کي سنڌ جي پارٽي سمجهن ٿيون، سنڌ جا ماڻهو پيپلز پارٽي سان ناراضگي ضرور رکن ٿا، پر آخري وقت تي پاسو پيپلز پارٽي جو ئي کڻن ٿا، ڇاڪاڻ جو انهن جي ويجهو بحث ۽ عمل جي آخري نتيجي ۾ ان کان بهتر ٻي ڪا پارٽي موجود ناهي. هنن ڏٺو ته سنڌ جي قومپرستن ۾ پارليماني افعال ۽ ٻڌي ڪونهي، پنجاب ۾ بنياد رکندڙ پارٽيون پوءِ اها نواز ليگ هجي يا تحريڪ انصاف، سنڌ کي ليکي ۾ نٿي آڻي. ايتري قدر جو انهن پارٽين جي حمايت ڪندڙن ۽ پارٽي ليڊرن کي پارٽي قيادت توڙي وفاقي حڪومت ۾ لفٽ ناهي.

آصف علي زرداري، بلاول ڀٽو، فريال ٽالپر جي راولپنڊي ۾ نيب طلبي ۽ سوالنامه ڏيڻ بعد هاڻي نيب مني لانڊرنگ ۽ ڪورٽ بئنڪ اڪائونٽس وارو ريفرنس احتساب عدالت ۾ داخل ڪيو آهي، جنهن جي ڪالهه ٻڌڻي ٿي. ٻڌڻي جي موقعي تي آصف علي زرداري ۽ فريال ٽالپر پيش ٿيا، جنهن ۾ عدالت سندن حاضري کان ڇوٽ واري درخواست رد ڪري ڇڏي. هاڻي اها ٻڌڻي 16 اپريل تي ٿيندي، بلاول ڀٽو کي في الحال احتساب عدالت نه گهرايو آهي پر اطلاعن موجب جاچ جو دائرو وسيع ڪيو ويو آهي، جنهن جي لپيٽ ۾ سنڌ جو ڪو وڏو وزير ۽ ڪامورا به اچي سگهن ٿا

.

گذريل ٻن مهينن کان نيب پيپلز پارٽي جي قيادت جي گرفتاري جا سانباها ڪري رهي هئي، ان عرصي دوران پارٽي قيادت عوامي سطح تي توڙي لابنگ ۾ وڏي پيماني تي سرگرمي ڏيکاري. آصف علي زرداري توڙي بلاول ڀٽو سڌي طرح سنڌ جي ماڻهن ۽ صوبي ۾ اثر رکندڙ اسيمبلي ميمبرن سان رابطا ڪيا، جلسا ڪيا، بلاول ڀٽو ٽرين مارچ ڪيو. ذوالفقار علي ڀٽي جي چاليهين ورسي جي موقعي تي هڪ دفعو وري پارٽي ڪارڪنن کي گڏ ڪرڻ ۽ کين متحرڪ ڪرڻ جو وجهه مليو. ٻئي پاسي آصف علي زرداري نواز شريف، مولانا فضل الرحمان ۽ ٻين پراڻن اتحادين سان ڳالهيون ڪيون، ايتري قدر جو بلاول ڀٽو نواز شريف جي طبعيت پڇڻ به ويو، ايئن حڪومتي پروپيگنڊا مشنري ۽ بيان بازي پنهنجي جاءِ تي، پر اها سمورن الزامن، ڪيسن ۽ جاچ جي باوجود پيپلز پارٽي کي سياسي طوراڪيلو نه ڪري سگهي

.

پيپلز پارٽي پاڻ کي حڪومت مخالف ڌرين توڙي عوام سان پاڻ کي ڳنڍي رکڻ ۾ ڪامياب رهي. امڪاني گرفتاري جي صورت ۾ پيپلز پارٽي طرفان احتجاجي مهم هلائڻ ۽ پنجاب کي نواز ليگ جي مدد سان مهم جو حصو بڻائڻ جي تياري کان حڪومت به آگاهه رهي. ان ٻه ٽي مهينا اڳ ڪارڊ ڏيکاريو هو ته جيڪڏهن پيپلز پارٽي ڳڙٻڙ ڪندي ته کيس ان جي قيمت سنڌ حڪومت وڃائڻ جي صورت ۾ ادا ڪرڻي پوندي. پڙهندڙن کي ياد هوندو ته جي ڊي اي ۽ ايم ڪيو ايم وارا همراهه سکر ۽ گهوٽڪي ۾ وڃي گڏ ٿيا هئا، سڄو معاملو ان تي وڃي بيٺو ته خانڳڙهه جي مهرن جي ذريعي ناصر شاهه ڪو اهم ڪردار ادا ڪري سگهي ٿو. ٽن ڏينهن بعد ناصر شاهه وڏي وزير مراد علي شاهه سان گڏ بلاول ڀٽو سان ملاقات ڪئي، هڪ دفعو ٻيهر پارٽي سان وفادار بيهڻ جو اعلان به ڪيو، ان موقعي تي هن اهڙي پريس ڪانفرنس به ڪئي، هاڻي هڪ دفعو ٻيهر ساڳيو فارمولا آزمائڻ جا اشارا ڏنا پيا وڃن. وزيراعظم عمران خان جو خانڳڙهه جو دورو، اتي ٿيل ڳالهه ٻولهه ۽ وائرل ٿيل وڊيو مان به ڪجهه ڳالهيون ظاهر ٿيون، باقي رهيل ڳالهيون سمجهي سگهجن ٿيون.

اهم واقعو اهو ٿيو آهي جو وزيراعظم عمران خان کي ايم ڪيو ايم سڳي ۽ بنهه ويجهي جماعت محسوس ٿي رهي آهي، جنهن جو هن ڪراچي ۾ اظهار ڪيو. اهڙي ويجهي مائٽيءَ جو سال کن اڳ اظهار علامه قادريءَ سان ڌرڻي ۾ به ڪيو ويو هو. وزيراعظم کي اوچتو ايم ڪيو ايم وارن جي نفاست نظرا چي وئي، نه ته هن جماعت کي ته عسڪري لڏي دهشتگرد قرار ڏئي ان خلاف آپريشن ڪيو، ان جون آفيسون بند ڪيون، جيڪي اڃا تائين بند آهن. وزيراعظم اهو به چيو ته تحريڪ انصاف ۽ ايم ڪيو ايم ۾ ڪو فرق ڪونهي، بلڪه گهڻو امڪان آهي ته ايندڙ چونڊون اهي ٻئي جماعتون گڏجي وڙهن. وزيراعظم جي هن بيان جي تشريح اها ٿي بيهي ته وفاقي حڪومت هاڻي سنڌ ۾ اڪثريتي جماعت کي پاسيرو رکي، ڪنهن ٻي ڌر کي اهم ذميواري ۽ ڪردار ڏيڻ پئي گهري. عجيب ڳالهه آهي ته وزيراعظم ڪراچي کي ڇڏي سنڌ جي ٻين هنڌن تي موجود پنهنجي پارٽي جي ماڻهن توڙي اتحادين کي بنهه کنگهيو ئي ڪو نه، ٻيو ته ڇڏيو کين ڪرڻ لاءِ ڪو ڪم به ڪو نه ڏنائين، ايتري قدر جو اهي سڀ هاڻي پنهنجو سياسي دفاع ڪرڻ لاءِ به لاچار ٿي پيا آهن.

وفاقي حڪومت جي انهيءَ تحريڪ جو پتو سنڌ جي وڏي وزير سيد مراد علي شاهه جي گذريل هڪ مهيني ۾ ڏنل بيانن مان به پوي ٿو، جنهن مان هڪ ۾ هن چيو هو ته وفاقي حڪومت سنڌ حڪومت ڊاهي ٿي سگهي. تازي بيان ۾ هن چيو ته سنڌ حڪومت هٽائڻ لاءِ مخالفن کي 56 ميمبرن جي حمايت حاصل ڪرڻي پوندي. ٻه ڏينهن اڳ قانون واري وفاقي وزير فروغ نسيم جو هڪ خانگي چينل کي ڏنل انٽرويو به خطري جي گهنٽي طور وڳو. هن چيو ته هن وزيراعظم کي سنڌ ۾ آئيني مداخلت جو مشورو ڏنو آهي، هو اهو به چوي ٿو ته اڳ پوءِ وزيراعظم کي سنڌ ۾ اهو قدم کڻڻو پوندو. قانون واري وفاقي وزير جي مشوري موجب آئين جو آرٽيڪل 149 وفاق کي اجازت ڏي ٿو ته ڪنهن به صوبي ۾ امن امان ۽ معيشت جي مسئلي تي مداخلت ڪري سگهي ٿو. هن اها ڳالهه سڌو سنئون سنڌ حڪومت جو نالو کڻي چئي آهي.

حڪومت مخالف تحريڪ هلائڻ مهل پيپلز پارٽي جي سنڌ ۾ حڪومت هجڻ جا فائدا پنهنجي جاءِ تي، پر اهو نقصان به آهي ته اها داءُ تي لڳل هوندي، جنهن جو اظهار ڪري وفاقي حڪومت قانون واري وزير ذريعي سڌي طرح ۽ ايم ڪيو ايم جي نفاست ۾ گرفتار وزيراعظم ان جماعت سان قربت ڏيکاريندي سياسي طور ڪري رهيو آهي. ان جي موٽ پيپلز پارٽي جي چيئرمين بلاول ڀٽو به ڏني آهي، هو چوي ٿو ته جيڪڏهن تحريڪ انصاف جي حڪومت سنڌ حڪومت خلاف قدم کڻڻ تي بيٺي آهي ته وفاقي حڪومت کي ڪيرائڻو ئي پوندو. هن صوبن کي پيپلز پارٽي جي تحريڪ سان ڳنڍڻ لاءِ (خاص ڪري ننڍن صوبن کي) ارڙهين ترميم کي ريڊ لائين قرار ڏنو آهي. ٻئي پاسي مولانا فضل الرحمان چٽو اعلان ڪيو آهي ته اسين حڪومت ڪيرائينداسين، جيڪو ڪرڻو اٿئو سو ڪيو. مولانا اهو اعلان پنو عاقل ۾ اچي ڪيو آهي. آصف علي زرداري تازو ئي سنڌ جي ماڻهن کي بلاول، بختاور ۽ آصفه جي پارت جو نياپو ڏئي جنگ ۾ ٽپي پوڻ جو اعلان ڪري ڇڏيو آهي. پيپلز پارٽي سمجهي ٿي ته هن وقت جيڪا به پارٽي حڪومت سان سڌي جنگ ۾ ويندي ايندڙ حڪومت ان جي ئي هوندي. نواز ليگ جي حڪومت ۾ ان جنگ ۾ تحريڪ انصاف اڳ – راکُو ٿي، جڏهن ته پيپلز پارٽي فرينڊلي اپوزيشن بڻيل رهي، هن وقت نواز ليگ پوئين مورچي تي بيٺل آهي، ان ڪري اپوزيشن ۾ سامهون اچي بيهڻ ۾ پيپلز پارٽي جو فائدو ئي آهي. نواز شريف بيمار آهي، ان جي ضمانت ٿي سگهي ٿي، آصف علي زرداري به ڪو پڃريون ڪو نه پيو کڻي، سندس به طبعيت ايتري صحيح ڪونهي، ان جي به ضمانت ٿي سگهي ٿي، ان ڪري سودو مهانگو ڪونهي.

PPP,Money Laundering, zardari, 2019, PPP-PMLN,pahenji Akhbar,

https://www.pahenjiakhbar.com/articles/%D9%BE%D9%8A%D9%BE%D9%84%D8%B2-%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%BD%D9%8A-%D9%84%D8%A7%D8%A1%D9%90-%D8%B3%D9%88%D8%AF%D9%88-%D9%85%D9%87%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%88-%DA%AA%D9%88%D9%86%D9%87%D9%8A/

نئين سياسي صف بنديءَ جا اشارا!

هڪ نئين سياسي صف بنديءَ جا اشارا!

Posted on April 3, 2019 (9:18 am)

تيل، گئس ۽ بجلي جي اگهن ۾ واڌ مهانگائي جو اهڙو طوفان آڻي ڇڏيو آهي، جنهن بعد ٽرانسپورٽ جي ڀاڙن کان وٺي عام واهپي جي بنيادي شين تائين ڪنهن به شيءِ جو نه ڪو مقرر اگهه رهيو آهي ۽ نه ئي وري ان تي ڪو چيڪ اينڊ بيلنس. غريب طبقو ته هونئن ڪنهن جي ليکي ۾ ئي نه هو، پر اهي نوان اگهه ۽ مهانگائي وچولي طبقي جي مختلف پرتن تي سڌي طرح اثر وجهي رهي آهي. تحريڪ انصاف وچولي طبقي کي هرکائيندڙ نعرن سان مقبوليت ماڻي هئي، اهو طبقو ان کان پري ڌڪجي رهيو آهي. روڊن جي سياست ۾ هن طبقي جو اهم ڪردار هوندو آهي، ان ڪري هرڪا حڪومت ماڻهن ۾ پنهنجي مڃتا رکڻ لاءِ ڪنهن نه ڪنهن طرح سان هن طبقي کي سهولت ڏيندي رهي آهي. توانائي واري شعبي جي انهن اسمن جي اگهن ۾ واڌ جي پويان عالمي مارڪيٽ هجي نه هجي پر انهن شعبن سان واڳيل ڪمپنيون ۽ آءِ ايم ايف جو دٻاءُ ضرور موجود آهي. واسطيدار ڪمپنين جي نفعي ۾ واڌ يا وري سرڪاري شعبي ۾ هلندڙ ادارن جي خساري جو بار عوام تي وڌو ويو آهي، ساڳئي وقت حڪومت جو به ان قدم ۾ گهرو مالي مفاد موجود آهي. ايف بي آر مقرر حد تائين وصولي ڪرڻ ۾ ناڪام ويو، نتيجي ۾ حڪومت جو مالي خسارو وڌي ويو. اهو خسارو ڪيئن پورو ڪجي؟ ٻيو ڪو رستو ڪونه هو، واحد رستو توانائي جي شعبي جا اگهه وڌائڻ هو، جنهن ۾ توانائي واري شعبي سان واسطو رکندڙ سرڪاري ادارن جي آمدني وڌندي، ساڳئي وقت بجلي، گئس ۽ تيل وغيره تي لاڳو ڪيل ٽيڪس جي ذريعي سڌي طرح حڪومت جي آمدني به وڌندي. هي حڪومت جي جارحاڻي اقتصادي پاليسي آهي، پر ان جو نتيجو ڇا نڪرندو؟ پهرين ڌڪ ۾ عام ماڻهو يا وچولو طبقو متاثر ٿئي ٿو. پر ٽن ڇهن مهينن جي مدت کانپوءِ ان جو اثر واپارين ۽ ڪارخانيدارن تي ظاهر ٿيندو، ڇاڪاڻ جو عام ماڻهو توڙي وچولي طبقي وٽ ڄڻ صرف کاڌ خوراڪ جي ضرورت پوري ڪرڻ لاءِ پئسو هوندو، هو ٻي ڪا به خريداري ڪري نه سگهندو، جنهن سبب ننڍا ننڍا پيداواري سيڪٽر متاثر ٿيندا ۽ هڪ اڻ کٽ معاشي ڪساد بازاري جو سلسلو شروع ٿي ويندو، جنهن جا خاص اهڃاڻ گهٽ پيداوار ۽ غير معياري پيداوار تي وڃي بيهندا.

جهجهي لفاظي ۽ کُهري زبان استعمال ڪرڻ جي باوجود هڪ ڳالهه ماڻهو سمجهن ٿا ته احتساب جو دهل هاڻي وڌيڪ وقت وڄي ڪونه سگهندو، ڇاڪاڻ جو نواز ليگ کي هڪ حد تائين رعايت يا سهولت ملي چڪي آهي، آصف علي زرداري به پاڻ کي اهڙي رعايت جو مستحق سمجهي ٿو، مٿان وري جنرل مشرف ۾ وڃي هٿ پيا آهن. جيڪڏهن مشرف کي سهولت ملي سگهي ٿي ته نواز شريف ۽ زرداري کي ڇو نه؟ پاڻ به شايد ڪنهن هڪ نقطي تي متفق ناهن، اهو ئي سبب آهي ته عمران خان کي سماجي ڀلائي واري پروگرام جو اعلان ڪرڻو پيو، روٽي ڪپڙا اور مڪان سان گڏ صحت وارن اسمن کي به آئين ۾ ضمانت ڏيڻ جي ڳالهه ڪرڻي پئي، احتساب جي دهل مان هوا نڪرڻ بعد حڪومت پنهنجي جواز طور اهو نعرو ڏنو آهي.

حڪومت جي سياسي اڪيلائپ اڳي کان اڳري آهي، سندن اتحادي به پري بيٺل آهن، وزيراعظم عمران خان نوان اتحادي ٺاهڻ جي بدران گڏيل حڪومت جي حامين کي به پاڻ سان گڏ نه پيو بيهاري سگهي. نه فيصلي سازي ۾ ساڻن ڪا صلاح ڪئي ٿي وڃي ۽ نه وري اعتماد ۾ ورتو ٿو وڃي. سياسي جماعتون ته ڇڏيو مذهبي جماعتن سان به وڇوٽيون وڌي ويون آهن. احتساب جي عمل بيوروڪريسي کي به ڊيڄاري ڇڏيو آهي، اها جيئن جو تيئن حڪومتي فيصلن تي عمل ڪرڻ کان لنوائي رهي آهي، ان جا ڪيترائي واقعا هر هفتي سامهون اچي رهيا آهن. مشرف دور ۾ سياسي مڪينزم ۾ وڪيلن جي ڌر جو اضافو ٿيو هو، جنهن کي چوڌري افتخار محمد کان وٺي ثاقب نثار تائين سياسي توڙي حڪومت ۽ معاشري ۾ وڏي مڃتا مليل هئي، اهو سمجهي ٿو ته سندن اهو شان ۽ دٻدٻو گهٽجي رهيو آهي، اهو به ميدان ۾ لهڻ لاءِ تياريون ڪري رهيو آهي. ميڊيا بابت حڪومت جي پاليسين هن اهم شعبي کي مرڻينگ ڪري ڇڏيو آهي، اهو شعبو جيڪو حڪومت تي چيڪ اينڊ بيلنس جو ڪم ڪندو هو يا عوام ۾ آگاهي ۽ سجاڳي جو ڪم ڪندو هو، سو سخت گهوٽالي جو شڪار آهي، نتيجي ۾ شهري آزاديون ۽ اظهار راءِ جي آزادي خطري ۾ پئجي رهي آهي، هي شعبو به حڪومت مان بنهه خوش ڪونهي.

هوڏانهن صوبن ۽ وفاق جي وچ ۾ تعلقات به ساراهه جوڳا ناهن. خيبر پختونخواهه، مرڪز ۽ پنجاب صوبي ۾ تحريڪ انصاف جي حڪومت هجڻ ڪري هڪ حد تائين اطمينان نظر اچي ٿو، پر اهو اطمينان وقتي آهي، اها ڳالهه هي صوبو به محسوس ڪري ٿو. خيبر پختونخوا ۾ پيدا ٿيل بي چيني ۽ احتجاج جون ڪجهه شڪايتون ٻه مهينا اڳ تائين واضح طور تي نظر اچي رهيون هيون، پنجاب ۾ عام ماڻهو پنهنجي پاڻ کي حڪومت ۾ شريڪ نٿو سمجهي، تحريڪ انصاف اندر شاهه محمود قريشي ۽ جهانگير ترين جي وچ ۾ ٿيل تازي جهيڙي سان هيڪاري ان تضاد جي نئين ڪنڊ ظاهر ٿي وئي آهي.

بلوچستان جي حالتن کي ميڊيا ۾ ڳالهائي نه پيو سگهجي، جيستائين سنڌ جو تعلق آهي ته اهو بظاهر پيپلز پارٽي ۽ وفاقي حڪومت جي وچ ۾ سياسي تضاد جي شڪل ۾ ڏٺو پيو وڃي پر ان ۾ صوبي جي دُوري پنهنجي جاءِ تي موجود آهي، سنڌ جي سامونڊي پٽي کان 60 ڪلو ميٽر جي پنڌ تي نڪرندڙ تيل ۽ اين ايف سي ايوارڊ ۾ ڦير ڦار مهل هڪ دفعو وري اهو تضاد کليل نموني سامهون ايندو.

اهي سڀ حالتون نئين ۽ سنجيده صف بندي ڏي اشارو ڪن ٿيون، اهڙي صف بندي جنهن ۾ موجوده حڪومت سبب تڪليف ۾ آيل سموريون ڌريون، پارٽيون ۽ طبقا هڪ پاسي ۽ حڪومت ٻئي پاسي وڃي بيهندي، آخر ادارا سڀ ڪجهه ۽ ڪيستائين ٺاهي ڏيندا؟

Polerisation,18th amendment,2019,

https://www.pahenjiakhbar.com/articles/%D9%87%DA%AA-%D9%86%D8%A6%D9%8A%D9%86-%D8%B3%D9%8A%D8%A7%D8%B3%D9%8A-%D8%B5%D9%81-%D8%A8%D9%86%D8%AF%D9%8A%D8%A1%D9%8E-%D8%AC%D8%A7-%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7/

نواز شریف کی ضمانت تو زرداری کی ضمانت مسترد؟

نواز شریف کی ضمانت تو زرداری کی ضمانت مسترد؟

میرے دل میرے مسافر سہیل سانگی 
وزیراعظم عمران خان نے تخفیف غربت پروگرام ’’احساس‘‘ کا اعلان کیا ہے اور یہ بھی کہا ہے کہ آئین میں ترمیم کر کے روٹی، کپڑا، مکان، صحت، تعلیم کو بطور بنیادی حق تسلیم کیا جائے گا۔ یہ اعلانات کا قیدی سابق وزیراعظم نواز شریف اور اپوزیشن لیڈر شہباز شریف کی ضمانت پر رہائی کے موقع پر ہی کیا ہے۔ ان دو واقعات کے ساتھ تیسرا واقعہ بلاول بھٹو کا ٹرین مارچ بھی ہے۔ بلاول کے ٹرین مارچ کو پی پی قیادت کی گرفتاریوں سے قبل اسٹریٹ پاور کا اظہار قرار دیا جا رہا ہے۔
اسٹبلشمنٹ کے ساتھ حکومت کے معاملات ٹھیک ہی ہیں ۔ لیکن سیاسی میدان میں حکومت کو دقت کا سامنا ہے۔ اپوزیشن نواز شریف کی رہائی کو دباؤ کا نتیجہ قرار دے رہی ہے ۔یہ دباؤ اپوزیشن پارٹیون کی طرف سے بھی تھا، کیونکہ غیر اعلانیہ طور پر نواز لیگ پیپلزپارٹی اور ان کے اتحادی متحد ہو ہیں۔ اس اتحاد کا اظہار گزشتہ دو ہفتے کے واقعات سے ملتا ہے۔ لیکن اس سے بھی زیادہ دباؤ خود پنجاب کے اندر موجود تھا۔ حکومت یہ دو دباؤ برداشت نہیں کر پارہی تھی۔ 

نواز لیگ کے رہنما ؤں کو رلیف مل چکا، لیکن پیپلزپارٹی کی قیادت ابھی تک رلیف نہیں حاصل کر سکی ہے۔سیاسی مبصرین کا کہنا ہے کہ نواز شریف کی ضمانت کا مطلب آصف علی زرادری کی ضمانت مسترد کرنا ہے جو ابھی جعلی بینک ااکاؤنٹس اور منی لانڈرنگ کے مقدمات میں ضمانت پر ہیں۔لہٰذا وہ اپوزیشن اپنادباؤ برقرار رکھے ہوئے ہے۔ 

اپوزیشن نے وزارت خارجہ کی جانب سے نیشنل ایکشن پلان پر بریفنگ میں شرکت سے معذرت کر لی ہے۔ جس کے بعدیہ بریفنگ منسوخ کر دی گئی ہے۔ نیشنل ایکشن پلان کے حوالے سے جامع مشاورت کیلئے تمام پارلیمانی پارٹیوں کے رہنماؤں کو 28 مارچ کے اجلاس میں شرکت کیلئے خطوط ارسال کئے تھے۔ مسلم لیگ نواز کے رہنما شہباز شریف نے بذریعہ خط اور جے یو آئی(ایف) کے سربراہ مولانا فضل الرحمن اور پیپلز پارٹی کے شریک چیرمین آصف علی زرداری نے بذریعہ فون، اپنی سیاسی مجبوریوں اور مصلحتوں کے پیش نظر اس اجلاس میں شرکت سے معذرت کی۔ موجودہ حالات اپوزیشن پارٹیوں کی سیاسی مجبوریوں کے پیش نظر یہ مشاورتی اجلاس کا انعقاد نہیں ہو گا۔ نیشنل ایکشن پلان نہایت ہی حساس معاملہ ہے ۔ 

اس پلان میں کالعدم تنظیموں کے ساتھ ساتھ بعض ایسے نکات بھی ہیں جن کی وجہ سے عالمی طور پر پاکستان پر دباؤ پڑرہا ہے۔ یہی وجہ ہے گزشتہ دو ہفتے کے دوران بلاول بھٹو نیشنل ایکشن پلان کے نکات پر مکمل عمل درآمد کی بات کر رہے تھے۔ 
مسلم لیگ نواز کو ملنے والے رلیف کوشیخ رشید ڈیل سمجھتے ہیں ۔وہ کہتے ہیں کہ عمران خان تو پورا زور لگایا، لیکن پورا نظام ایسا بنا ہوا ہے۔ چونکہ معاملہ عدالت کا ہے لہٰذاشیخ رشید عدالت کے فیصلے کو براہ راست ڈیل نہیں کہہ سکتے ۔بات توہین عدالت کے دائرے آجائے گی۔ دو منٹ کے لئے یہ فرض کرلیتے ہیں کہ یہ ڈیل ہے، ڈیل یا بارگیننگ دو فریقوں کے درمیان ہوتی ہے، جس میں ’’کچھ لو کچھ دو ‘‘ کا فیصلہ کیا جاتا ہے۔ اگر ڈیل ہے تو نواز لیگ کو رلیف ملا اس کے عوض حکومت نے کیا لیا؟ اس پر شیخ رشید اور حکمران جماعت کے رہنما خاموش ہیں۔ 

عدالت نے سابق وزیراعظم نواز شریف کو بیرون ملک جانے کی اجازت نہیں دی ہے تاہم حکومت کا کہنا ہے کہ اگر نواز شریف کی سیاست اس کو تنگ نہیں کرتی تو وہ ان کا نام ای سی ایل سے ہٹانے پر غور کر سکتی ہے۔ حکومت کا نواز شریف کی سیاست سے بڑا تعلق ہے۔ چلئے یہ دلیل بھی مان لیتے ہیں۔لیکن اس کا مطلب یہ ہوا کہ نواز شریف کی سیاست اتنی مضبوط ہے اور وہ اس سے بہت زیادہ خوف زدہ بھی ہے۔ اگر شیخ رشید کی بات کی بھی منطق کو لیں تو اس کی تشریح کچھ یوں ہوتی ہے کہ اب حکومت احتساب سے پیچھے ہٹ رہی ہے۔ 
احتساب کا ڈھول بہت بجایا گیا۔ گزشتہ نو ماہ کے دوران ماضی میں لوٹی ہوئی دولت واپس لانے کے لئے بھی عملی اقدامات نہ ہو سکے۔ سابق وزیراعظم جس کو حکومت میں آنے سے پہلے عمران خان سخت ترین سزا دینا چاہ رہے تھے اب انہیں دو مقدمات یں سزا کے بعد ضمانت پر رہا بھی کرنا پڑا۔معاملہ عدلات کا ضرور ہے ۔ لیکن مقدمات کی صورت مین حکومت اہم فریق ہے۔ اور سرکاری وکلاء ایسے نکات اٹھا سکتے تھے کہ یہ ضمانت نہ ہو ۔ 

اب صرف پیپلزپارٹی کی قیادت کے خلاف مقدمات چلانا دانشمندی نہیں ہوگی۔کیونکہ پیپلزپارٹی کا وزن عالمی طور پر اور ایک حساس صوبے میں مقبولیت کی وجہ سے زیادہ ہے۔ لہٰذا منی لانڈرنگ اور جعلی بینک اکاؤنٹس مقدمات میں کوئی زیادہ پیش رفت کا امکان نظر نہیں آتا۔ ممکن ہے کہ حکومت منی لانڈرنگ کیس کو آگے بڑھائے ۔ اس کا مطلب یہ نکلے گا کہ پرانے فارمولے پر عمل کیا جائے ۔اس صورت میں سندھ حکومت نشانے پر ہوگی۔ یعنی سندھ میں زبردستی صوبائی حکومت ختم کی جائے۔یہ بہت بھاری اور مہنگا نسخہ ہے۔ اس کے لئے حکومت کو مقتدرہ حلقوں کی حمایت چاہئے ہوگی۔ حکومت بلاول کے سندھ میں ٹرین مارچ کا براہ راست کوئی اثر قبول کرنا نہیں چاہے گی۔ 

امکانی صورتحال سے نمٹنے کے لئے پیپلزپارٹی روہڑی سے پنڈی تک ٹرین مارچ کرنے کا اشارہ دے چکی ہے۔ اس ٹرین مارچ کی صورت میں پنجاب میں اس کو نواز لیگ کی براہ راست یا بلوسطہ حمایت حاصل ہو سکتی ہے۔ نواز لیگ اور پیپلزپارٹی آج کی صورتحال میں متحد ہیں۔ انہیں پتہ ہے کہ ایک کو رلیف دے کر دوسرے کے خلاف اقدامات کرنا عبوری فارمولا ہے۔ اس لئے کہ اگلی باری اکیلے رلیف لینے والے فریق کی بھی آئے گی۔ شریف خاندان کی ترجیح نواز شریف کا علاج ہے لیکن وہ یہ بھی جانتی ہے کہ عبوری ضمانت کو مستقل ضمانت یا رہائی میں تبدیل کرنے کے لئے مصلحت نہیں مزاحمت کی کام دکھاتی ہے۔ 
جب یہ احتساب کا ڈھول نہیں بجایا جا سکتا اور ماضی کے اعلانات اور وعدوں پر کچھ نہیں ہو پا رہا تھا تحریک انصاف کی حکومت برقرار رکھنے کا عوام کو کوئی تو جواز دینا ہوگا۔یہ جواز اب وزیراعظم کے حالیہ دو اعلانات ہیں۔اگرچہ معیشت کی بحالی کا بڑا سوال اپنی جگہ پر موجود ہے تاہم یہ اعلانات نظری حساب سے بہت اچھے ہیں۔ لیکن حالیہ مالی مشکلات میں ان اعلانات پر عمل درآمد کیسے ہوگا؟ کیا یہ ایک نیا لالی پوپ تو نہیں؟ 
Nawaz Bail, Zardari case, Bilawal Bhutto, Train march