مخالف ڌر کي حڪومت جي ڪمزور سِرَ جي ڳولا!:

مخالف ڌر کي حڪومت جي ڪمزور سِرَ جي ڳولا!

Posted on June 28, 2019 (1:16 pm)

انگريزي ۾ چوڻي آهي ته، “روم هڪ ڏينهن ۾ ڪونه ٺهيو هو”، سو هي ته اڌ ڊزن کان وڌيڪ سياسي پارٽين جي حڪومت خلاف گڏيل تحريڪ هلائڻ جو معاملو آهي. اهي جماعتون جيڪي مختلف نظريا ۽ پس منظر رکندڙ آهن، جيڪي هڪٻئي جون مخالف ۽ مقابلو ڪندڙ به آهن. هونئن به ڪا تحريڪ ڪنهن هڪ ڪانفرنس سان ڪڏهن به شروع نه ٿي آهي. اصل ۾ سياسي تحريڪن جو عوامي هجڻ تمام ضروري آهي، اهو تڏهن ٿي سگهندو آهي جڏهن عوام حڪومت کان بنهه بيزار ٿي روڊن تي نڪري ايندو آهي. ڪنهن به تحريڪ هلڻ لاءِ هڪ ٻيو شرط به ضروري هوندو آهي، سو هي ته حڪومت اقتدار ۾ ايترو عرصو گذاريو هجي، جو ان جي ڪارڪردگي جا هاڪاري ۽ ناڪاري اثر سماج تي پئجي چڪا هجن. ماڻهن ان مان بهتريءَ جو بنهه آسرو پليو هجي. ساڳئي وقت تي اهو ته حڪمران طبقا پاڻ بيزار ٿي ان کي هٽائڻ چاهيندا هجن، واڌو اهو ته ان حڪومت کي هٽائڻ بعد مناسب ۽ هڪ حد تائين متفق متبادل موجود هجي. ان ڪري اهو سوچڻ غلط ٿيندو ته سڀاڻي هي حڪومت ڊهي پوندي يا حڪومت لاءِ ڪا وڏي مصيبت کڙي ٿي پوندي. اپوزيشن ڪجهه ڳالهين تي اتفاق ڪيو آهي. سي اهي ته 25 جولاءِ تي ڪارو ڏينهن ملهايو ويندو. چئني صوبن ۾ ان ڏينهن تي جلسا ٿيندا. سياسي پارٽيون پارليامينٽ اندر به جدوجهد ڪنديون. يعني خاص طور تي ٻه وڏيون پارٽيون پيپلزپارٽي ۽ نواز ليگ پارليامينٽ جي اندر وارو آپشن ڇڏڻ نٿيون چاهين. انهن جو خيال آهي ته خود پارليامينٽ اندر ڪجهه اهڙيون سِرون موجود آهن جن کي سرڪائڻ سان حڪومت آئيني ۽ قانوني طريقي سان ڪمزور ٿي سگهي ٿي ۽ ڊهڻ جي عمل ۾ داخل ٿي سگهي ٿي.

ماضي ۾ به اپوزيشن جي ڪا تحريڪ هڪ ڌڪ ۾ نه هلي آهي. ايوب خان جي خلاف پهريون اتحاد خواجه خيرالدين ۽ ممتاز دولتانه جي ڪائونسل مسلم ليگ، عوامي تحريڪ، نيشنل عوامي پارٽي جي ڀاشاني توڙي ولي خان گروپن، نظام اسلام پارٽي ۽ جماعت اسلامي تي ٻڌل هو، جنهن ڪمبائينڊ اپوزيشن پارٽيز (سي او پي) جي طرفان صدارتي اليڪشن ۾ ايوب خان جي خلاف قائداعظم جي ڀيڻ فاطمه جناح کي بيهاريو، جيڪا اليڪشن ته کٽي نه سگهي پر ايوب حڪومت کي چئلينج ۽ ڪمزور ضرور ڪيو.

ٻيو اتحاد نوابزاده نصرالله خان جي اڳواڻيءَ ۾ پاڪستان ڊيموڪريٽڪ موومينٽ جي نالي سان 1967ع ۾ ٺهيو، جنهن 1969ع ۾ پنهنجو نالو ڊيموڪريٽڪ ايڪشن ڪميٽي (ڊيڪ) رکيو. هن اتحاد ٺهڻ جي ٻن سالن کان پوءِ تحريڪ شروع ٿي سو به جڏهن ايوب خان پنهنجي حڪومت جي ڏهه سالن جي ڪارڪردگي جو جشن ملهائي، ماڻهن کي پنهنجا ڏک سور ياد ڏياريا ۽ “ڊيڪ” کي وجهه ڏنو. ايوب خان رياستي ڏاڍ ذريعي پنهنجي خلاف تحريڪ روڪڻ گهري ته اها سڄي ملڪ ۾ پکڙجي ويئي. ڪراچي، لاهور، ڍاڪا، پشاور کان فوج گهرائي ويئي. فيبروري 69ع ۾ ايوب خان سياسي قيدين کي آزاد ڪرڻ ۽ مخالف ڌر سان ڳالهين لاءِ مجبور ٿي ويو. هن اپوزيشن سان ٺاهه ڪرڻ پئي چاهيو، ان ڪري هن نئين آئين ٺاهڻ جو به اعلان ڪيو پر کيس جنرلن وٽان حمايت نه ملي سگهي. نتيجي ۾ يحيٰ خان ملڪ ۾ مارشل لاڳو ڪري ڇڏيو. اڳتي هلي اها صورتحال بيٺي جو يحيٰ سياسي پارٽين سان ڳالهيون شروع ڪيون ته هر ڪا پارٽي پنهنجا مطالبا رکڻ لڳي. مولانا مودودي اسلامي آئين جو مطالبو ڪيو. عوامي ليگ صوبائي حقن وارو مطالبو مقبول ڪري ڇڏيو. نتيجي ۾ ڊيڪ غير موثر ٿي وئي. ساڄي ڌر جون جماعتون وڏي حد تائين irrelevant ٿي ويون. باقي ميدان ۾ پيپلزپارٽي ۽ عوامي ليگ وڃي بچيون.

ذوالفقار علي ڀٽي خلاف به پهريون اتحاد يونائٽيڊ ڊيموڪريٽڪ فرنٽ (يو ڊي ايف) 1973ع ۾ ٺهيو. پنجن سالن کان پوءِ هڪ نئون اتحاد پاڪستان نيشنل الائنس وجود ۾ آيو، جنهن ان خلاف تحريڪ هلائي، اها تحريڪ به تڏهن هلي جڏهن آمريڪا ڀٽي کي هٽائڻ پيو چاهي. ساڳي طرح جنرل ضياءُ الحق خلاف ايم آر ڊي تحريڪ تڏهن هلي جڏهن هو آمريڪا جي فرمائشن باوجود سويلين اقتدار ۾ حصو پتي ڏيڻ نه پيو چاهي. يعني رڳو ملڪي ڌريون ئي نه پر غير ملڪي ڌريون به ضياءُ الحق جي خلاف ٿيل هيون. نيٺ پاڪستان کي سي 130 جهاز ۽ آمريڪا کي پنهنجي سفير جي قرباني ڏيڻي پئي. جيڪڏهن بينطير ڀٽو ۽ نواز شريف جي 90ع واري ڏهاڪي جي حڪومتن جو جائزو ورتو وڃي تڏهن به ٻه ڳالهيون بنهه چٽيون نظر اينديون. هڪ اها ته ٻئي حڪومتون ٻه ٻه سال گذاري چڪيون هيون ٻي ڳالهه ته ملڪ جي اندر واڳ ڌڻي کين هٽائڻ چاهين پيا. ڇا عمران خان کي به واڳ ڌڻي هٽائڻ گهرن ٿا؟ گهٽ ۾ گهٽ آصف زرداري ۽ مريم نواز بار بار اهو ئي سوال ڪن ٿا يا اهو چون ٿا ته ڳالهيون انهن سان ٿينديون، اسان جو مطالبو انهن کان آهي.

تحريڪ هڪ ڊگهو ۽ پيچيده عمل هوندو آهي. ڪهڙو قدم ڪڏهن کڻجي؟ ۽ ڪهڙي سر ڪيئن کسڪائجي؟ انهن شروعاتي اپائن جا ڪهڙا اثر ۽ نتيجا نڪرندا؟ اهو سڀ ڪجهه اهم هوندو آهي. اڃان اپوزيشن پارٽين کي ڪيترن ئي مطالبن ۽ حڪمت عملي جي پهلوئن تي متفق ٿيڻو آهي. گذريل ڏينهن واري ڪل جماعتي ڪانفرنس کي ئي وٺو. اندريان ذريعا چون ٿا ته مولانا فضل الرحمان ۽ بلاول ڀٽو جي وچ ۾ ٻن موقعن تي تڪرار 45 منٽن تائين جاري رهيو. مولانا چاهيو پئي ته معاملو وچ مدي وارين چونڊن ڏانهن وٺي وڃجي، جيڪڏهن مارشل لا لڳي ته ڀلي لڳي، پر پيپلزپارٽي ۽ نواز ليگ جو موقف هو ته حڪومت کي ٿڪائجي، بلاول ڀٽو مارشل لا جهڙي صورتحال جي حق ۾ نه هو. هو ايتري قدر جذباتي ٿي ويو جو چيائين ته مارشل لائن منهنجي نانا، ٻن مامن ۽ ماءُ کي ڳڙڪايو، اسين پارليامينٽ کي ڊي ريل ٿيڻ نه ڏينداسين. مولانا فضل الرحمان جي اها تجويز به هلي نه سگهي ته “وزيراعظم عمران خان صحابه جي توهين ڪئي آهي جنهن جو گڏيل پڌرنامي ۾ ذڪر ٿيڻ گهرجي.” بلاول ان جي مخالفت ڪئي، چيو ته “مذهب کي سياست کان الڳ رکڻ گهرون ٿا.” اصل ۾ مولانا جو پارليامينٽ کان ٻاهر وارن معاملن تي ان ڪري زور آهي جو ان صورت ۾ تحريڪ سندس هٿ ۾ هوندي ۽ پارليامينٽ اندر ٿيندڙ ڪاررواين ۾ اڳواڻي پيپلزپارٽي ۽ نواز ليگ جي وس هوندي.

اپوزيشن جڏهن پارليامينٽ اندر ويڙهه ڪرڻ جي ڳالهه ڪري ٿي ته ان مان مطلب قومي اسيمبلي اندر ٽف ٽائيم ڏيڻ سان گڏوگڏ وڏو ڪم اهو ڪرڻو آهي ته سينيٽ جو چيئرمين ۽ ڊپٽي چيئرمين تبديل ڪيا وڃن. موجوده چيئرمين صادق سنجراڻي پيپلزپارٽي ۽ پي ٽي آءِ جي گڏيل ووٽن تي چونڊجي آيو آهي. اپوزيشن خاص ڪري پيپلز پارٽي ۽ نواز ليگ جو خيال آهي ته حڪومت خلاف جنهن ڪمزور سر جي ڳولا آهي سا سينيٽ جي چيئرمين ۽ ڊپٽي چيئرمين کي تبديل ڪرڻ آهي.هوڏانهن پارليامينٽ ۾ وڌندڙ دٻاءُ ۽ روڊن تي گڏيل اپوزيشن جي سرگرمين ڪري پنجاب حڪومت خلاف اپوزيشن اسيمبلي اندر توڙي ٻاهر تحريڪ شروع ڪري سگهي ٿي. حڪمت عملي جي حوالي سان عملي طرح اپوزيشن اهو پئي چاهي ته حڪومت کي ڊاهڻ جي تحريڪ شروع ڪرڻ ٿورو وقت کان اڳ ٿيندي. ان تحريڪ کي ميچوئر ڪجي ۽ مرحليوار انداز ۾ حڪومت کي ڪمزور ڪجي. اهو سلسلو نومبر جي آخر تائين ڇڪي وڃجي، جڏهن هڪ سگهاري اداري جي سربراهه جي تبديلي ٿيندي.

معيشت نه پر جمهوريت جي بحاليءَ جو پيڪيج!
 Need of Democracy Package

معيشت نه پر جمهوريت جي بحاليءَ جو پيڪيج!

Posted on June 23, 2019 (12:46 pm)

اڃان هفتو مس ٿيو آهي جو قومي اسيمبلي ۾ سرڪاري ڌر اپوزيشن ليڊر کي ڳالهائڻ ئي نه پئي ڏنو. اسپيڪر کي اجلاس هلائڻ ڏکيو پئي ٿيو پر پوءِ اوچتو حڪومت ميثاق معيشت لاءِ تيار ٿي ويئي. اپوزيشن سان معاملي طئي ڪرڻ لاءِ ڪاميٽي ٺاهڻ جي منظوري ڏني. اسپيڪر اسد قيصر سان ملاقات مهل اهو فيصلو ڪيو ويو ته ملڪ کي معاشي بحران مان ڪڍڻ لاءِ اعليٰ سطحي پارلياماني ڪاميٽي ٺاهي ويندي. ميثاق معيشت ڪميٽي ۾ سينيٽ ۽ قومي اسيمبلي ۾ موجود سمورين پارٽين کي شامل ڪيو ويندو. ان کان ٽي ڏينهن اڳ وزيراعظم قومي ترقياتي ڪائونسل ٺاهڻ جو اعلان ڪيو، جنهن جو ميمبر آرمي چيف هوندو. اها ڳالهه شدت سان محسوس ڪئي پئي وئي ته فيصلي سازي ۾ پارليامينٽ ۽ چونڊيل عيوضين کي ڪُنڊائتو ڪيو ويو آهي، سموريون پاليسيون اوڌر تي ورتل ٽيڪنوڪريٽ ڪري رهيا آهن. نتيجي ۾ خود حڪمران جماعت پي ٽي آءِ جا اسيمبلي ميمبر به بجيٽ تي تنقيد ڪري رهيا آهن.

سڄو ماحول غير سياسي ۽ غير پارلياماني بڻجي رهيو هو، مٿان وري هر روز حڪومت ڪنهن نئين ڪميشن، ڪنهن نئين ڪائونسل جو اعلان ڪري رهي هئي. ٽيڪس، ملڪ جي مالي ۽ معاشي پاليسين بابت روز نون فيصلن کي سامهون آڻي رهي هئي. اهي سڀ اعلان ۽ فيصلا اهڙا هئا جن کي نه عوامي حمايت حاصل هئي ۽ نه سياسي.خيال آهي ته اسپيڪر اسد قيصر وزيراعظم کي آگاهه ڪيو ته “انهن افعالن” سان بجيٽ منظور ڪرائڻ ڏکيو آهي. جيئن عمران خان ڪرپشن جي خلاف نعرو عوامي سطح تي منظور ڪرائي ورتو هو، تيئن بجيٽ، مهانگائي ۽ مالي پاليسين خلاف اپوزيشن پنهنجو نعرو مقبول ڪرائي ڇڏيو آهي. اهڙي بيانيي جي ڇٽيءَ هيٺ حڪومت خلاف ڪوبه قدم کڻي سگهجي ٿو. ايتري قدر جو نواز ليگ جي ترجمان اهو به اشارو ڏنو ته “عوام نالائق حڪمرانن کي ٽيڪس نه ڏيندو.” واقعي ماڻهو ٽيڪس واڳ ڌڻين کي نه ڏيندا ته حڪومت ڪيترن کي گرفتار ڪندي؟ واڳ ڌڻين به سمجهي ورتو ته مالي حوالي سان پيدا ٿيندڙ حالتون عمران خان جي وس جي ڳالهه ناهي. اهو اندازو آءِ ايم ايف کي به ٿي ويو. آصف علي زرداري به ان معاملي کي تاڙي ورتو ۽ هن سهڪار جو هٿ ڊگهو ڪيو ته “ماضيءَ جا قصا ڇڏيو، اڳتي جي ڳالهه ڪريو.” ان کان اڳ شهباز شريف به هلڪو اشارو ڏئي چڪو هو ته حڪومت جيڪڏهن واقعي معيشت کي ٺيڪ ڪرڻي چاهي ٿي ته اپوزيشن سان صلاح ڪري ۽ ايئن وچ ۾ رسمي ٽياڪڙي وارو ڪم قومي اسيمبلي جي اسپيڪر اسد قيصر جي حصي ۾ آيو. سرڪاري ڌر توڙي اپوزيشن وٽان ايندڙ بيان ٻڌائين ٿا ته اڃان ڪو ٺاهه ٿيو ناهي، ڳالهيون شروع ٿيون آهن. هر ڪا ڌر پنهنجا مطالبا ۽ شرط شروط رکي رهي آهي. عمران خان چوي ٿو ته معيشت جي بحالي لاءِ اپوزيشن جو سهڪار قبول پر ڪرپشن خلاف ڏنڊو گهمندو رهندو. بلڪه هاڻي وزيراعظم ان ۾ ٽيڪس چورن کي ڳولڻ جو به اضافو ڪري ڇڏيو آهي.

حڪومت اپوزيشن سان ڪهڙو سلوڪ ڪندي؟ ان بابت حڪومت جو ڪو چٽو موقف موجود ناهي. اهو ئي سبب آهي جو بلاول ڀٽو، بينظير ڀٽو جي سالگرهه جي جلسي ۾ سڏ ڏنو ته عوام دشمن بجيٽ کي روڪڻ لاءِ سڀ پارٽيون ٻاهر اچن. بلڪه هن عمران خان جو نئون پاڪستان نه کپي جا نعرا به هڻايا. هوڏانهن آصف زرداري جو رد عمل معاملي کي چٽو ڪري ٿو ته وزيراعظم کي اين آر او جو اختيار ئي ناهي. مطلب ته اصل فيصلو ڪرڻ واري ڌر ڌڻي آهن يعني آصف زرداري ڪا ڊيل ڪرڻ چاهي ٿو ته انهن ئي ڌر ڌڻين سان. هي اهو بيانيو آهي جيڪو بلاول ڀٽو زرداري “سليڪٽيڊ وزيراعظم” جي نالي سان شروع ڪيو هو جنهن جو مطلب هو ته عمران خان کي هٿرادو طور آندو ويو آهي ۽ اصل معاملا ۽ پاليسيون سندس وس ۾ ناهن، بعد جي واقعن ان ڳالهه کي صحيح ثابت ڪيو.

ڪن حلقن جو خيال آهي ته اهڙي تنگي جي صورت ۾ اپوزيشن ڌر ڌڻين ۽ حڪومت سان ڊيل ڪري وٺندي ۽ نواز ليگ کي عذاب ڀوڳڻو پوندو، جيئن ماضيءَ ۾ اهي ٻئي پارٽيون هڪ ٻئي سان اهڙي جُٺ ڪنديون رهيون آهن. پر هن ڀيري ان جو امڪان گهٽ ٿو لڳي. آصف زرداري ان امڪان کي انهن لفظن ۾ بيان ڪيو آهي ته عمران خان سان گڏ ويهڻ مشڪل آهي، اسين نواز شريف سان گڏ ويٺا آهيو،. عمران سان نٿا ويهي سگهون.

ان ڳالهه جو ٻيو اشارو بلاول – مريم ملاقات دوران ٿيل ڳالهين ۾ ملي ٿو. جڏهن ٻنهي پارٽين جي نوجوان قيادت بينظير ڀٽو ۽ نواز شريف جي وچ ۾ 2006ع ۾ ٿيل جمهوريت واري ٺاهه کي ورجايو. ذريعن جو چوڻ آهي ته بلاول ڀٽو مريم نواز کي نوابشاهه ۾ بينظير ڀٽو جي سالگرهه واري پروگرام جي صلاح به هنئي هئي پر مريم نواز پارٽي قيادت جي مجبوري ٻڌائي. بعد ۾ حمزه شهباز، بينظير ڀٽو جي جيل ۾ سالگره ملهائي اها کوٽ پوري ڪئي. اهي واقعا رڳو سياسي ويجهڙائپ ئي نه پر ذاتي ويجهڙائپ کي به ظاهر ڪن ٿا، ان ڪري هن موقعي تي ٻنهي مکيه پارٽين جو هڪٻئي کان ڌار ٿيڻ ڏکيو آهي.

ٻئي پارٽيون سمجهن ٿيون ته وزيراعظم جي ايمنسٽي اسڪيم ناڪام ٿي ويئي آهي. بجيٽ غير مقبول آهي. مولانا فضل الرحمان تحريڪ لاءِ صفا تيار ويٺو آهي. ان کان علاوه اهي پارٽيون به سمجهن ٿيو ته ڌر ڌڻين جون سموريون ڪوششون، احتساب توڙي ڪرپشن جا دهل عوام کي انهن پارٽين توڙي پارلياماني سياست کان پري نه ڪري سگهيون آهن، اها دوري ٿوري وقت لاءِ ته هئي پر وقت، حالتن ۽ حڪومت جي آڏن ابتن اپائن ان وڇوٽي کي ختم ڪري ڇڏيو آهي. جيڪا ڳالهه ڌر ڌڻين کي به سمجهه ۾ اچي ٿي سا اها ته انهن “مخالفن” جو ووٽ بئنڪ به ساڳيو بيٺو آهي. اهڙي صورت ۾ اهي ڌر ڌڻي عمران خان حڪومت جون ناڪاميون ۽ نالائقيون پنهنجي کاتي ۾ ڇو کڻن؟ ان ڪري هن ڀيري معيشت جي بحالي وارو پيڪيج به “جمهوريت جي بحالي” واري پئڪيج سان ڳنديل نظر اچي ٿو. بهرحال ڏسجي “اڀي تو پارٽي شروع هوئي هي!”

وزیراعلیٰ سندھ کا وفاق سے متعلق موقف

وزیراعلیٰ سندھ کا وفاق سے متعلق موقف

سندھ نامہ سہیل سانگی

سپریم کورٹ کے جسٹس گلزاراحمد نے جمعرات کے روز کراچی میں دو مقدمات کی سماعت کے دوران اپنے ریمارکس میں پولیس کارکردگی پر عدم اطمینان کا اظہار کیا اور کہا کہ پولیس اہلکار دن میں ڈیوٹی دیتے ہیں اور رات کو ڈاکے ڈالتے ہیں۔پورے ملک میں پولیس کا نظام خراب ہے۔ پولیس نام کی کوئی چیز موجود نہیں۔ پولیس نے آخر ایسا کیا کیا ہے کہ اس کی تنخواہیں بڑھائی جارہی ہیں۔بڑی تنخواہیں لیکر بھی دو نمبری کی جاتی ہے۔ سندھ سے تعلق رکھنے والے سپریم کورٹ کے جج نے طرز حکمرانی، کرپشن اور پولیس کارکردگی پرسخت ریمارکس دیتے ہوئے کہا کہ پورا سندھ کرپشن میں ڈوبا ہوا ہے۔ بجٹ کا ایک پیسہ بھی صوبے پر خرچ نہیں کیا جارہا ہے۔ یہ ریمارکس ایسے ایسے موقع پر آئے ہیں جب سندھ اسمبلی میں بجٹ پر بحث ہورہی ہے اور حکمراں جماعت اپنی کارکردگی کے گیت گا رہی ہے۔ اپوزیشن حکومت کو سخت تنقید کا نشانہ بنائے ہوئے ہے ۔ جسٹس گلزار احمد نے سکھر شہر میں کثیر منزلہ عمارت کی تعمیر کی جازات دینے پر بھی برہمی کا اظپار کیا، کہ جس شہر میں درجہ حرارت پچاس ڈگری تک جاتا ہو، دنیا میں کہیں بھی اتنی بڑی عمارتوں کی تعمیر کی اجازت نہیں دی جاتی۔

”روزنامہ کاوش“ اور ” روزنامہ پنہنجی اخبار“ نے ایک ایسے ہی معاملے پر اداریے لکھے ہیں جس کا ذکر جسٹس گلزار احمد نے کیا ہے۔ روزنامہ کاوش لکھتا ہے کہ مختلف واقعات بتاتے ہیں کہ قانون جرائم پیشہ افراد اور ان کی پشت پناہی کرنے والوں کا غلام بناہوا ہے۔ پولیس بطور ادارے کے نہ سہی، مجرموں کی سہولتکاری اور جرائم کے لئے سازگار ماحول بنا کر دینے کے کام میں مصروف ہے۔ وقتا فوقتا ایسے واقعات رونما ہوتے رہے ہیں کہ جس میں پلایس کے مجرموں کے ساتھ روابط کی تصدیق ہوتی ہے، ایسی ہی ایک مثال شکارپور پولیس کے آپریشنل انچارج اور ڈاکو منیر مصرانی کے درمیان بات چیت کی ریکارڈنگ وائرل ہوئی ہے۔ جس میں پولیس افسر ڈکیت منیر مصرانی سے شہید ہونے والے دو پولیس اہلکاروں کے ملزمان کی گرفتاری میں مدد کرنے کے لئے عرض کر رہا ہے۔ جوابا ڈکیت منیر مصرانی پولیس افسر کو گھر جلانے اور خواتین کی گرفتاری سے متعلق دھمکی دے رہا ہے کہ کچے میں ڈاکوﺅں کے پاس خطرناک اسلح موجود ہے ۔ چندر وز قبل شکارپور ضلع کے تھانہ بچل بھیو کی حد میں مجرموں کی گرفتاری کے لئے اے ایس پی سٹی کی سربراہی میں اے پی سیز اور موبائلوں کے کارواں پر گھات لگا کر بیٹھے ہوئے ڈاکوﺅں نے حملہ کر کے دو پولیس افسران شہید کردیئے تھے۔ بعد کے واقعات سے بتا چلا کہ ڈاکوﺅں کو پہلے سے اطلاع تھی اور انہیں یہ بھی پتہ تھا کہ پولیس کے پاس کیا اسلح ہے اور پولیس کی اے پی سیز کتنی کمزور ہیں۔

 لگتا ہے کہ امن و امان حکمرانوں کی ایجنڈا کا حصہ ہی نہیں۔ حکمرانوں کی دعوﺅں سے لگتا ہے کہ شیر اور بکری ایک ہی گھاٹ سے پانی پی رہے ہیں۔ لیکن زمینی حقائق اس کے برعکس ہیں، حقیقی سندھ کا عکس اخبارات نظر آتا ہے جو کرائیم ڈائری بنی ہوئی ہیں۔ سندھ کو اس بدترین صورتحال پر پہنچانے کی ذمہ دار بھی منتظمین ہیں۔ جو سیاسی بھوتاروں کی فرمائش پر ان کے جاہ و جلال ، رعب اور بادشاہی برقرار رکھنے کے لئے ان کی فرمائش پر تقرر اور تبادلے کرتے ہیں۔جب آڈیو ریکارڈنگ سامنے آگئی ہے تو دیر کس بات کی ہے؟ متعلقہ افسران کے خلاف کارروائی کیوں نہیں کی جاتی؟ اور اس کے ساتھ یہ بھی ضروری ہوگیا ہے کہ فرمائش پر پولیس اہلکاروں کے تقرر اور تبادلے کا سلسلہ بند کیا جائے۔

 سندھ بجٹ میں ایک بار پھر یہ بات سامنے آئی کہ وفاق نے سندھ کو این ایف سی ایواڈ میں دیئے گئے حصے سے کم رقم دی ہے۔ وزیراعلیٰ سندھ نے بتایا کہ وفاق سے کم رقم ملنے کی وجہ سے صوبے کو اپنا سالانہ ترقیاتی پروگرام سکیڑنا پڑا۔ سندھ کے تمام بڑے اخبارات نے اداریوں میں حکومت سندھ کے اس موقف کی حمایت کی ہے۔ ”وزیراعلیٰ سندھ کا وفاق کے بارے میں موقف “ کے عنوان سے روزنامہ سندھ ایکسپریس لکھتا ہے کہ گزشتہ سال جب عمران خان اقتدار میں آئے تو ایسا لگ رہا تھا کہ وہ عوام سے کئے گئے وعدہ وفا کریں گے۔ لیکن ایک ایک کر کے تحریک انصاف کی حکومت نے تمام وعدوں کے الٹ عمل کیا۔ صوبوں اور وفاق کے درمیان جاری کشمکش حساس اور اہم معاملہ ہے۔ خاص طور پر وزیراعظم عمران خان نے سندھ کے ساتھ جو رویہ رکھا ہے وہ کافی حد تک خراب ہے۔ گزشتہ کچھ عرصے سے سندھ اور وفاق کے درمیان کشمکش بڑھتی ہوئی نظر آتی ہے۔یہ وفاق کے بنیادی ذزمہ داریوں میں شامل کہءکہ وہ اپنی تمام اکائیوں سے صحیح طریقے سے ڈیل کرے۔ سندھ کے ساتھ عمران خان کی ” مہربانیاں“ اس وجہ سے بھی ہیں کہ یہاں پر پی ٹی آئی کی نہیں بلکہ پیپلزپارٹی کی حکومت ہے۔ لہٰذا معاملات بہتر ہوتے نظر نہیں آتے۔

اس ضمن میں وزیراعلیٰ سندھ نے جو بیان دیا ہے وہ غور طلب ہے۔ ان کا کہنا ہے کہ صوبے مل کر وفاق بناتے ہیں۔ پاکستان صرف اسلام آباد نہیں، وفاق خود تو گر رہا ہے لیکن اپنے ساتھ صوبوں کو بھی گر ا رہا ہے۔ آئی ایم ایف نے وفاق سے کہا کہ سرپلس بجٹ دین۔ ہمیں بھی کہا گیا کہ بچت والی بجٹ لے آئیں۔ ہم کوئی این آ ر او نہیں مانگ رہے، ہم سندھ کے حقوق مانگ رہے ہیں۔انہوں یہ بھی شکوہ کیا کہ وفاق آخری دنوں میں پیسے دیتا ہے ، ہم معمولی مدت میں پورا بجٹ کیسے خرچ کر سکیں گے؟ انہوں نے یہ بھی کہا کہ نیشنل اکنامک کونسل کے حالیہ اجلاس کے میرے موقف سے متعلق منٹس ہی غائب کردیئے گئے ہیں۔ میں نے سندھ کی حذف کئے گئے منصوبوں پر آواز اٹھائی تھی۔ پہلے اجلاس کا تین صوبوں نے بائیکاٹ کیا تھا۔چوتھے اجلاس میں وزیراعظم بغیر منظوری کے اٹھ کر چلے گئے۔

 وزیراعلیٰ سندھ کی ان باتوں پر سنجیدگی سے غور کرنے کی ضرورت ہے۔ کیونکہ ملک کی وحدتیں جب مضبوط ہونگے تو وفاق بھی مضبوط ہوگا۔

بلاول-مريم ملاقات: گڏيل جدوجهد جو پلان ڇا هوندو؟

Posted on June 18, 2019 (12:51 pm)

بلاول ڀٽو زرداري ۽ مريم نواز جارحاڻي سياست ڪرڻ ڏي وڃن پيا. اپوزيشن جي ٻنهي پارٽين قومي اسيمبلي ۾ نئين مالي سال جي بجيٽ بلاڪ ڪرڻ ۽ تحريڪ هلائڻ جو اعلان ڪيو آهي. سندن چوڻ آهي ته هن “خودڪش بجيٽ” کي منظوري کان روڪڻ اپوزيشن جو فرض ٿئي ٿو. بلاول ڀٽو جي افطار پارٽي جي تسلسل ۾ مسلم ليگ (ن) جي نائب صدر مريم نواز جي دعوت تي پيپلزپارٽي جو چيئرمين بلاول ڀٽو جاتي امرا پهتو. جتي ٻنهي اڳواڻن ملڪي صورتحال تي صلاح مشورا ڪيا. ان موقعي تي ٻنهي پارٽين جا ڪجهه مرڪزي اڳواڻ به موجود هئا.

هي ملاقات آصف زرداري جي گرفتاري جي پس منظر ۾ ٿي آهي. جڏهن ته نواز شريف اڳ ئي العزيزيه ڪيس ۾ سزا ڪاٽي رهيو آهي. شهباز شريف تي به ڪيس هلندڙ آهن. حمزه شريف تازو گرفتار ٿيو آهي. نيب ۽ حڪومتي حلقن وٽان ملندڙ اشارن موجب ٻنهي پارٽين جي ڪجهه وڌيڪ اڳواڻن کي به گرفتار ڪيو ويندو. ان ڏس ۾ شاهد خاقان عباسي، سنڌ جو وڏو وزير مراد علي شاهه ۽ خورشيد شاهه جا خاص طور تي نالا کنيا پيا وڃن.

پهرين بجيٽ جي جوڙڪٽ نه پئي بيٺي. جڏهن بجيٽ دستاويز ٺهي ويو ته وزيراعظم عمران خان “شڪر آهي ملڪ جو ڏيوالو نڪرڻ کان بچي ويو” جو نعرو هنيو. ساڳئي وقت ڪرپشن خلاف وڌيڪ ڪاررواين جو اشارو ڏنو. ٻن وڏين پارٽين جي اهم اڳواڻن وچ ۾ ٿيل ملاقات ۾ بينظير ڀٽو ۽ نواز شريف جي وچ ۾ 2006ع ۾ ٿيل “جمهوريت بابت ٺاهه” کي ورجايو ويو ۽ ان جي فريم ورڪ ۾ رکي معاملن کي اڳتي وڌائڻ جو فيصلو ڪيو ويو. ٻنهي جماعتن هڪ طرفو خاڪو ڏنو آهي ته ڪهڙن ڪهڙن مطالبن تي فوڪس ڪيو ويندو ۽ جدوجهد جو طريقو ڪهڙو هوندو. ٻنهي لاءِ سڀ کان وڏو مسئلو نيب ۽ احتسابي عدالتون آهن. سندن چوڻ آهي ته حڪومت ۽ نيب گڏجي ڪرپشن جا ڪوڙا ڪيس ٺاهي اپوزيشن ليڊرن کي ڦاسائي رهيون آهن، ان ڏس ۾ عدالتن جي طرز عمل تي پڻ ڳالهه ٻولهه ٿي.

سياسي صورتحال بابت اهو موقف اختيار ڪيو ويو آهي ته حڪومتي رويي سبب پارليامينٽ مفلوج آهي جتان ڪابه قانونسازي نه ٿي سگهي آهي، بنيادي حقن جون ڀڃڪڙيون ٿي رهيون آهن، ميڊيا جي آزادي کسيل آهي، اپوزيشن جو آواز دٻائڻ لاءِ سنسرشپ آهي. وڪيلن جي تحريڪ ۽ عدليه جي صورتحال تي اهو موقف اختيار ڪيو ويو ته ججن جي خلاف ريفرنس بدنيتي تي ٻڌل آهي، ان ڪري عدليه جي آزادي ۽ خودمختياري لاءِ ڀرپور جدوجهد ڪئي ويندي، مطلب وڪيلن جي جدوجهد جو ساٿ ڏنو ويندو.

ملڪ جي معاشي صورتحال گهڻو مايوس ڪندڙ آهي. ان جو تت ڪجهه هن ريت ٺاهيو ويو. (1) مهانگائي ۾ جهجهي واڌ ٿي آهي (2) رپئي جي قميت صفا ڪري پئي آهي. (3) ڏهن مهينن ۾ موجوده حڪومت رڪارڊ قرض ورتو. (4) اسٽاڪ ايڪسچينج ۾ بحران آهي (5) قومي پيداوار ۾ واڌ جي شرح گهٽجي اڌ جيتري بيٺي آهي (6) ڏيهي توڙي پرڏيهي سيڙپ بيهجي ويئي آهي (7) بجلي گيس، تيل جا اگهه گهڻو وڌي ويا آهن. عام ماڻهو کي ٽيڪس جو ناقابل برداشت بار اچي ويو آهي. گهٽ آمدني ۽ وچولي طبقي لاءِ زندگي مشڪل بڻجي ويئي آهي. هي آهي مجموعي طور معيشت جو خاڪو جيڪو گڏيل اظهار جي شڪل ۾ سامهون آيو آهي.

سڀ کان وڏو سوال اهو ڪيو پيو وڃي ته ڇا مسلم ليگ نواز ٽڪراءُ واري هن حڪمت عملي تي بيهندي؟ مريم نواز چوي ٿي ته هن سينيئر اڳواڻن کي اعتماد ۾ وٺي ڇڏيو آهي. هوڏانهن ٻه ڏينهن اڳ بلاول ڀٽو نواز ليگ جي صدر شهباز شريف سان ملاقات ڪري چڪو آهي. نواز ليگ جي مفاهمت پسند گروپ جو چوڻ آهي ته في الحال ڳالهيون ۽ صلاح مشورا پيا ٿين. بلاول ڀٽو وري به شهباز شريف سان ملاقات ڪري سگهي ٿو. بظاهر لڳي ٿو ته نواز ليگ جو هڪ گروپ ڪنهن وڏي جهيڙي ۾ وڃڻ لاءِ تيار ناهي پر مريم نواز جي سرگرم ٿيڻ ڪري پارٽي تي سندس ئي بيانيو ڇانيل آهي، سو اهو ته هينئر پيپلزپارٽي جهيڙو ڪرڻ چاهي ٿي، بجيٽ موقعو ڏنو آهي ته ڇونه ان جهيڙي کي اڪلايو وڃي ڇاڪاڻ جو هاڻي نواز ليگ وٽ وڃائڻ لاءِ ڪجهه به ناهي. اهو ئي سبب آهي جو بلاول ڀٽو پرُاميد آهي ته بجيٽ جي منظوري کي بلاڪ ڪرڻ ۽ تحريڪ هلائڻ لاءِ مريم نواز تيار آهي پوءِ ڀلي عمران خان جي حڪومت ڇو نه هلي وڃي. بلاول چوي ٿو ته مريم نواز ۽ ٻي نوجوان قيادت سان ڊگهي سياسي اننگز کيڏڻي آهي، هو سمجهي ٿو ته مريم هن سان گڏ سچائي سان هلندي.

پيپلزپارٽي جو خيال آهي ته آصف زرداري جي گرفتاري تازو معاملو آهي، بجيٽ منظور ڪرائڻ ۾ حڪومت ڦاٿل آهي، ان ڪري فوري طور احتجاج ۾ وڃي سگهجي ٿو، بلڪه هو 21 جون تي نواب شاهه ۾ بينظير جي سالگرهه لاءِ رکيل جلسي مان تحريڪ جي شروعات ڪرڻ وارو آهي. نواز ليگ ان انتظار ۾ آهي ته ٻنهي پارٽين جي ويجهڙائپ ۽ تحريڪ هلائڻ واري داٻي بابت حڪومت ڪهڙو رد عمل ٿي ڏئي. بهرحال طئي اهو ٿيو آهي ته ٻئي جماعتون صلاح مشوري سان تحريڪ جي حڪمت عملي کي آخري شڪل ڏينديون. ان سان گڏوگڏ باقي رهيل اپوزيشن پارٽين کي به ساڻ کڻڻ جو فيصلو ڪيو ويو آهي، اهو ڪم مولانا فضل الرحمان ۽ بلاول ڀٽو ڪندا.

ٻنهي اڳواڻن جي وچ ۾ ٿيل ڳالهيون ۽ سياسي صورتحال جو تجزبو پنهنجي جاءِ تي پر بلاول چوي ٿو ته صوبن جي مالي وسيلن، عدليه تي “حملي”، 73ع جي آئين، لاپته ماڻهن، فوجي عدالتن ۽ 18هين ترميم واري موقف تان هو نه هٽندو. ايئن هو ڊگهي جدوجهد ۽ ڪجهه بنيادي نوعيت جي معاملن کي ڇهي رهيو آهي.

گڏيل جدوجهد جو پلان ڇا هوندو؟ ان تي ٻئي جماعتون متفق آهن ته پارليامينٽ اندر توڙي ٻاهر جدوجهد ڪئي ويندي. پلان کي ستن پوائنٽن ۾ بيان ڪري سگهجي ٿو. (1) ٻين اپوزيشن جماعتن کي اعتماد ۾ ورتو ويندو. (2) حڪومت جي اتحادي ڌرين سان رابطا ڪيا ويندا. (3) 21 جون تي بينظير ڀٽو جي سالگرهه جي موقعي تي تحريڪ جي شروعات ڪئي ويندي. (4) عوامي رابطن لاءِ شهر شهر وڃبو ۽ ماڻهن سان سڌو رابطو ڪبو. (5) ماڻهن کي روڊن تي آندو ويندو. (6) مولانا فضل الرحمان ذريعي آل پارٽيز ڪانفرنس ڪوٺائي ويندي. (7) بجيٽ کي منظور ٿيڻ کان روڪڻ کي اليڪشن طور وٺندي.

بلاول ڀٽو آسرو به ڏنو آهي ته پاڪستان جو ايندڙ بجيٽ پيپلزپارٽي پيش ڪندي. اهو آسرو تحريڪ هلائڻ ۾ مدد ڏيندو باقي پهرين مرحلي ۾ ماحول گرم ڪيو ويندو. ڀلي آخري فيصلو آل پارٽيز ڪانفرنس ۾ ڪيو وڃي پر ٻنهي جماعتن جي نوجوان قيادت جي وچ ۾ ملاقات ۽ گڏيل موقف جو اظهار هڪ وڏي سياسي تبديلي آهي. اهو صحيح آهي ته ٻنهي پارٽين وٽ پنهنجي سياسي بقا لاءِ گڏيل جدوجهد کانسواءِ ڪو ٻيو آپشن به ناهي. ٻنهي جي ٽاپ ليڊر شپ جيلن ۾ بند آهي، اهڙي صورت ۾ نوجوان قيادت حڪومت جي انتقامي ڪاررواين جو مقابلو ڪرڻ لاءِ جارحاڻي سياست جو رستو ورتو آهي. اهو به ممڪن آهي ته بلاول ڀٽو، مريم نواز کي نواب شاهه واري جلسي ۾ وٺي اچي. اها ڳالهه پيپلزپارٽي کي ايئن فائدو ڏيندي ته ڏسو پنجاب جهيڙي ۾ گڏ بيٺو آهي. ان سان سنڌ ۾ موثر تحريڪ هلائڻ ۾ مدد ملندي. مريم نواز وري پنهنجي پارٽي کي مجبور ڪري وٺندي ته جهيڙي ۾ پئجي ويا آهيون، هاڻي منهن ته ڏيڻو آهي.

قومي اسيمبلي ۾ انگن جي راند ۾ بظاهر حڪمران ڌر کي 19 ميمبرن جي سرسي حاصل آهي، جيڪا وڏي سرسي ناهي. اپوزيشن جيڪڏهن انتقامي ڪاررواين، ججن خلاف ريفرنس، بجيٽ ۽ مهانگائي جي گرم اشوز تي وڏو عوامي دٻاءُ پيدا ڪري ٿي وجهي ته پوءِ عمران خان کي ڪجهه پوئتي هٽڻو پوندو.

زرداريءَ جي گرفتاري پي پي پي کي ڪيترو سياسي فائدو ڏيندي؟

آصف زرداريءَ جي گرفتاري پيپلز پارٽي کي سياسي فائدو ڏيندي؟

Posted on June 11, 2019 (1:15 pm)

سڀني جو انتظار ختم ٿيو، پيپلزپارٽي جو شريڪ چيئرمين آصف زرداري گرفتار ٿي ويو. گرفتاري جو انتظار خود زرداري صاحب کي پاڻ کي به هو. حالتن جو رخ ڏسندي هو ٻه مهينا کن اڳ ذهني طرح تيار ٿي چڪو هو ته ڪيڏي به مهل کيس گرفتار ڪيو ويندو. هن کي پنهنجي مال ملڪيت توڙي پارٽي حوالي سان جيڪي هدايتون ڏيڻون هيون سي به ڏيئي ويٺي ڇڏيون هيون. اهڙي انتظار پارٽي ڪارڪنن توڙي رئيس وڏي پاڻ کي به ڄڻ ٿڪائي ڇڏيو هجي. روز ٿا ڳالهيون ڪن، اشارا پيا اچن ته بس اڄ يا سڀاڻ ٻڌون ٿا. زرداريءَ جي گرفتاري ۾ دير ان ڪري پئي ڪئي وئي جو قانون ۽ عدالت جا سمورا پاسا ڏسڻ سان گڏ ملڪ ۾ سياسي حالتن بابت به حڪومت ڪنهن مناسب وقت جي انتظار ۾ هئي.

زرداري جي گرفتاري ان ڪري به اڻ ٽر هئي ته وزيراعظم عمران خان جي اها شديد خواهش هئي ته نواز شريف ۽ زرداري ٻنهي کي گرفتار ڪري جيل ۾ وجهجي. هن اهو قدم کڻي ماڻهن کي توڙي وڏن کي ٻڌائڻ پئي گهريو ته ڏسو آئون ايڏو شينهن مڙس آهيان جو وڏن وڏن سياسي رانديگرن کي ٻڌي ڍير ڪريان پيو، هروڀرو توهان کي اهو ڊپ هو ته اهي پاپولر ليڊر ۽ وڏا گرگهه آهن. بهرحال ٻن وڏين پارٽين جي مک ليڊرن جي گرفتاري عمران خان جي وڏي سياسي اسڪورنگ ليکي ويندي.

هوڏانهن ڪالهه شهباز شريف لنڊن مان پهتو آهي ته ٻئي ڏينهن تي آصف زرداري جي گرفتاري ٿي آهي. جڏهن نواز شريف به لنڊن مان وطن ويو ته سياست ڇا چونڊن جا نتيجا ئي تبديل ٿي ويا هئا. شهباز جو واپس موٽڻ اهم آهي. هفتو کن اڳ اسلام آباد ۾ اهي ڳالهيون هُليون ته رڳو زرداري ئي نه پر، نواز ليگ مان شاهد خاقان عباسي ۽ حمزه شهباز به گرفتار ٿيندا. خيال آهي ته شايد شهباز شريف پٽس کي گرفتاري کان بچائڻ لاءِ آيو هجي. اها ڳالهه فطري لڳي ٿي پر ان ۾ سياسي پهلو به آهي. بلاول ڀٽي جي افطار پارٽي ۾ سمورين اپوزيشن پارٽين متحد ٿيڻ جو موڊ ڏيکاريو. مولانا فضل الرحمان کي آل پارٽيز ڪانفرنس جو اختيار ڏنو ويو. افطار پارٽي ۾ پارٽي جي سينيئر ليڊرن هوندي به عملي طور قيادت مريم نواز ڪري رهي هئي. ان کان اڳ جڏهن بدليل حالتن کي منهن ڏيڻ لاءِ پارٽي عهدن ۾ تبديليون آنديون ويون، پارٽي جنهن لائين وٺڻ جو اشارو ڏنو سو نواز شريف ۽ مريم نواز وارو بيانيو هو. يعني جهيڙي واري حڪمت عملي شهباز شريف جي مفاهمت واري عملي جي ابتڙ هئي. تازو وري نواز شريف پنهنجي ڌيءَ مريم نواز کي نياپو ڪيو ته جسٽس قاضي فائز عيسيٰ جي ريفرنس جي حوالي سان وڪيلن جو ساٿ ڏنو وڃي. اهڙي صورت ۾ نواز ليگ کي هن سڄي معاملي کان دور رکڻ لاءِ حمزه شهباز جي گرفتاري اڻٽر بڻجي رهي هئي، جيڪو اپريل جي پهرين هفتي کان آصف زرداري وانگر هر هفتي عبوري ضمانت ۾ توسيع واري عمل کان گذري رهيو هو.

ظاهر آهي ته پيپلزپارٽي آصف زرداري جي گرفتاري تي ماٺ ڪري ڪونه ويهندي، احتجاج ڪندي. فوري طور تي رڳو سنڌ ۾ پارٽي احتجاج جو سڏ ڏنو آهي، جڏهن ته مصطفيٰ کوکر بلاول ڀٽو جي ترجمان طور ڪارڪنن کي پرامن رهڻ لاءِ چيو آهي يعني سنڌ کان علاوه في الحال احتجاج نه ڪيو وڃي. سنڌ کي ڇڏي باقي ملڪ ۾ پيپلزپارٽي ٻين اپوزيشن پارٽين سان گڏجي احتجاج ڪرڻ گهري ٿي خاص ڪري نواز ليگ ته لازمي طور هجي ئي هجي ڇاڪاڻ جو پيپلزپارٽي جي حڪمت سازي ڪندڙن کي ڄاڻ آهي ته ڳالهه تيستائين مزو نه ڪندي جيستائين نواز ليگ به ان ۾ شامل نٿي ٿئي.

هونئن ملڪي صورتحال جو زائچو ڪجهه ايئن آهي ته ڪو انتظام نظر نٿو اچي. بدترين گورننس، ناتجربيڪاري، معيشت جي بدحالي عام ماڻهو لاءِ جيئڻ جنجال ڪري ڇڏيو آهي. ترقياتي رٿائون ٺپ آهن، ڊالر بي قابو، بيرروزگاري ۾ اضافو، صنعتون بند، سيڙپڪار گم آهن، پارليامينٽ بي معنيٰ بڻيل آهي. ڊيپوٽيشن تي آيلن ذريعي حڪومت هلائي پئي وڃي، سياسي ماحول به ڪو چڱو ڪونهي. اختر مينگل چوي ٿو ته هو بجيٽ جي منظوري ۾ حڪومت جو ساٿ نه ڏيندو. پي ٽي آءِ اندر اختلافن ڪرُ کنيو آهي. پارٽي جو ترجمان ايتري قدر جو پرڏيهي وزير شاهه محمود قريشي به وضاحتون ڪندو ٿو وتي ته وزيراعظم عمران خان ئي رهندو.

هڪ نظر ۾ ڏٺو وڃي ته اها سڄي صورتحال ماحول کي سازگار بڻائي ٿي ته اپوزيشن جي اي پي سي نهايت سولائي سان حڪومت ڊاهڻ بابت حڪمت عملي جو فيصلو ڪري ڇڏي. اپوزيشن جي ذريعن موجب پهرين مرحلي ۾ پارليامينٽ جي ٻاهران احتجاج ڪيو ويندو. ٻئي مرحلي ۾ عوام کي سرگرم ڪرڻ لاءِ ملڪ ۾ جلسا جلوس ڪيا ويندا. ٽئين مرحلي ۾ ماڻهن کي اسلام آباد پهچڻ جو سڏ ڏنو ويندو. لڳي ٿو ته ان کان اڳ جو اپوزيشن منظم ٿي ڪا شڪل اختيار ڪري، احتجاج جي ڀرپور حڪمت عملي جوڙي وٺي، حڪومت آصف زرداري کي گرفتار ڪري ورتو ۽ حمزه شريف جي گرفتاري جو ڊپ ڏئي شهباز شريف کي به وطن ورڻ تي مجبور ڪري ورتو. مولانا فضل الرحمان اي پي سي جون جي ٻئي ٽئين هفتي ۾ ٿيڻي آهي. في الحال ڪوشش ڪئي ويئي ته نواز ليگ اپوزيشن سان منظم نه ٿئي ۽ اهو به ته پيپلزپارٽي احتجاج ڪري ته اڪيلي سر ڪري. اهو حڪومت جو خيال آهي ته ايئن پيپلزپارٽي اڪيلي ٿي ويندي. جيڪڏهن پيپلزپارٽي اڪيلي ٿي بيهي ٿي ته ان کي مارڪٽ ڪرڻ ته سولو آهي، ساڳئي وقت تي ويجهڙ ۾ حڪومت خلاف اپوزيشن جي تحريڪ به نه اڀري سگهندي.

هتي ٻه ڳالهيون تمام اهم آهن، هڪ سنڌ جي عام راءِ، ان مان مطلب سماج ۾ اثر رکندڙ اهڙا گروپ يا ماڻهو جيڪي هونئن پيپلزپارٽي ۾ ناهن پر ڏکئي وقت تي پارٽي جو ساٿ ڏين ٿا. ڇاڪاڻ ته اهي عمران خان ۽ ان جي پاليسين کي بنهه درست نٿا سمجهن، هن کي سنڌ لاءِ ڌاريو ٿا سمجهن. ان جي ڀيٽ ۾ سمورين براين ۽ تنقيدن جي باوجود پيپلزپارٽي بطور پارٽي بهتر سمجهن ٿا. اهي ئي ماڻهو يا گروهه عام راءِ جوڙين ٿا. انهن جو رول نهايت اهم بڻجي ٿو. لڳي ٿو ته اهي پيپلزپارٽي سان بيهندا. وڏو امتحان خود سنڌ حڪومت لاءِ آهي، جيڪا وفاقي حڪومت جي بيوقوفين سبب اهو تاثر ڏيڻ ۾ ڪامياب ويئي آهي ته عمران خان جي حڪومت ناڻي ۽ ترقياتي رٿائن ۾ سنڌ کي نظرانداز ڪري رهي آهي ۽ ان جو جائز حصو نه پيو ڏنو وڃي. سنڌ حڪومت جي اها حڪمت عملي سياسي طور پارٽي کي ته فائدو ڏيندي پر ڇا اهو پنهنجو پاڻ به بچائي سگهندي؟ پيپلزپارٽي جي سنڌ ۾ حڪومت جي موجودگي پارٽي کي تحريڪ دوران فائدو ڏئي سگهي ٿي، ان ڪري موڊ تي هلندڙ وفاقي حڪومت ڪا وڌيڪ بيوقوفي به ڪري سگهي ٿي.

https://www.pahenjiakhbar.com/articles/آصف-علي-زرداريءَ-جي-گرفتاري-پيپلز-پارٽ/?fbclid=IwAR0YJ0mZ8A5wnKTNjfo2rKhJbikoucpWDYmFqJidVkU-8etTPsl2zSMjdKU

پاڪستان کي ڏکئي موڙ تي آڻيندڙ امريڪا- ايران جهيڙو!

Posted on June 4, 2019 (1:22 pm)

پاڙيسري ۽ مسلمان ملڪ ايران تي آمريڪا جو دٻاءُ وڌي ويو آهي. آمريڪي صدر ٽرمپ ايران تي معاشي پابنديون مڙهيون آهن، انهن پابندين ۾ سختي آندي پئي وڃي، جنهن موجب جيڪو ملڪ ايران کان تيل خريد ڪندو ان ملڪ خلاف معاشي پابنديون هنيون وينديون. آمريڪا پهرين ڳالهين لاءِ تيار نه هو، جڏهن روس ايران جي حمايت ڪئي ۽ زور ڀريو ته آمريڪا ايران سان ڳالهيون ڪري تڏهن بظاهر آمريڪا چوي ٿو ته هو بنا ڪنهن اڳواٽ شرط جي ڳالهيون ڪندو پر ان سان گڏ ٽي فرمائشون ڪيون اٿس. هڪ اهو ته ايران هڪ عام رواجي ملڪ وارو رويو اختيار ڪري. ٻيو اهو ته پنهنجي جوهري پروگرام کي روڪي ۽ لبنان ۾ موجود تنظيم حزب الله ۽ شامي حڪومت جي مدد نه ڪري. ان ۾ هڪ ڌمڪي به شامل آهي ته آمريڪي پرڏيهي وزير پومپيو چوي ٿو ته “ايران کي وچ اوڀر ۾ مجرماڻين سرگرمين جي اجازت نه ڏني ويندي.” ايران جو ڳالهين بابت اهو موقف آهي ته ان کي عزت ڏني وڃي.
گذريل سال آمريڪي صدر ٽرمپ ايران ۽ عالمي طاقتن جي وچ ۾ ايران جي جوهري پوگرام کي روڪڻ لاءِ گڏيل جامع ٺاهه تان يڪ طرفو هٿ رکڻ جو اعلان ڪيو. اهو ٺاهه 2015ع ۾ ٿيو هو. ان ٺاهه کان پوءِ ايران مٿس لڳل پابندين ۽ سختين کي منهن ڏيندو رهيو پر هاڻي آمريڪا ٺاهه تان ڦري ويو آهي. آمريڪا ايران تي علائقي ۾ عدم استحڪام پکيڙڻ جو الزام هنيو. ان سان گڏوگڏ آمريڪي بحريه طياره بردار جهاز کي ايراني نار ڏانهن روانو ڪيو. ساڳئي وقت 52 بمبار جهاز قطر جي اڏي تي بيهاري ڇڏيا اٿس.اصل ڳالهه 2015ع واري ٺاهه تي عمل نه ڪرڻ جي ناهي ڇاڪاڻ جو ان تي ته ايران عمل ڪري رهيو هو، اصل ڳالهه وچ اوڀر ۾ ايران جي وڌندڙ اثر جي آهي، جنهن کان رڳو آمريڪا ئي نه پر سعودي عرب به ڊنل آهي. ايران جو موقف اهو آهي ته جڏهن آمريڪا ٺاهه تان هٿ کڻي ويو آهي ته هروڀرو کيس ان ٺاهه لاءِ ڇو پيو زور ڀريو وڃي؟
اصل ۾ آمريڪا وچ اوڀر ۾ ان سان گڏوگڏ جتي چين جو معاشي توڙي فوجي اثر وڌي رهيو آهي، ان کي روڪڻ گهري ٿو. ان ڪم جي مهنداري سعودي عرب کي ڏني ويئي آهي. ٻه هفتا کن اڳ سعودي، نار واري ملڪن جي سهڪاري تنظيم جو اجلاس گهرايو هو، جنهن ۾ سعودي عرب عالمي اداري تي زور ڀريو ته هو ايران کي ٻين جي معاملن ۾ مداخلت کان روڪي. هن نار وارن ملڪن کي چيو ته اچوته سڀ گڏجي ايران جو مقابلو ڪريون، ان مقصد لاءِ ٺوس فيصلائتو موقف اختيار ڪرڻ جي ضرورت آهي. ان بعد اسلامي ملڪن جي تنظيم جو مڪي ۾ اجلاس ٿيو، جنهن ۾ وزيراعظم عمران خان به شرڪت ڪئي. مڪي وارو اعلان نامو لڳ ڀڳ نار وارن ملڪن جي ڪائونسل جي ٺهراءُ جهڙو ئي آهي.
ٽرمپ جي فرمائش تي ايران مان ڀارت، ڏکڻ ڪوريا، جپان سميت سڀ هٿ ڪڍي ويا آهن. مئي ۾ انهن ملڪن ايران کان تيل نه ورتو، چين به في الحال هٿ هلڪو ڪري ويو آهي.
اهي ملڪ روزانو 16 لک بيرل تيل وٺندا هئا. انهن سمورن ملڪن ان ڊپ وچان اهو قدم کنيو آهي ته ڪٿي اهي نه آمريڪا جي معاشي پابندين، واپار ۾ ملندڙ مختلف رعايتن جي لپيٽ ۾ نه اچي وڃن. يعني ٻين ملڪن کي به مجبور ڪيو پيو وڃي ته اهي آمريڪا جي انهيءَ يڪطرفي فيصلي ۾ ساڻس گڏ بيهن. دراصل معاشي پابنديون پنهنجي جاءِ تي خود جارحيت ۽ معاشي حملو آهي. هي هڪ اهڙي تياري ۾ آهي جيڪا مڪمل حملي کان اڳ ڪئي ويندي آهي. اصل يا مڪمل حملي ۽ پابندين جي وچ ۾ ڪجهه وٿي آهي جنهن ۾ حب الوطني جو دهل وڄائي پروپيگنڊا ڪئي پئي وڃي جيئن ايران خلاف ڪارروائي يا جنگ جي لاءِ ماحول ٺاهيو وڃي، هڪ بيانيو جوڙي عوام وٽان حمايت حاصل ڪئي وڃي. عراق، شام، نڪاراگوا خلاف ڪاررواين مهل به ايئن ئي ڪيو ويو هو. آمريڪي آئين موجب جنگ جي اعلان لاءِ ڪانگريس کان منظوري وٺڻ ضروري هوندو آهي. ڏاڍي دلچسپ ڳالهه آهي ته آمريڪي ڪانگريس وٽان جنگ بابت آخري منظوري 1942ع ۾ ورتي وئي هئي، ان بعد امريڪا جيڪي به جنگيون ڪيون سي سڀ سندن آئين موجب غير قانوني آهن.
ماهرن جو خيال آهي ته ايران کي پنهنجي معيشت برقرار رکڻ لاءِ روزانو 15 لک بيرل تيل وڪڻڻ ضروري آهي، ان کان گهٽ مقدار جي صورت ۾ ان جي معيشت ويهي رهندي ڇاڪاڻ جو ايران جي معيشت جو دارو مدار تيل تي ئي آهي. انهن معاشي پابندين کي منهن ڏيڻ حساس معاملو آهي. جيڪڏهن ايران تڪڙ ۾ ڪو قدم کڻي ٿو ته اهو ٽرمپ کي جواز مهيا ڪندو ته سڌو سنئون هو فوجي حملو ڪري. ايران وٽ وڏي ۾ وڏي چال اها آهي ته هو هرمز اسٽريٽ کي بند ڪري. هرمز اسٽريٽ وڏو سامونڊي لنگهه آهي جتان نار وارن ملڪن جو وڏي پيماني تي تيل سميت ٻيو واپار ٿئي ٿو. جيڪڏهن هرمز اسٽريٽ بند ٿئي ٿي ته هڪ ئي ڌڪ سان اولهه جون معيشتون ۽ اسٽاڪ مارڪيٽون ڌڙام سان ڪري پونديون. ڪجهه ڏينهن اڳ نار واري علائقي ۾ هڪ تيل بردار جهاز تي حملو ٿيو هو. ايران حملي کان لاتعلقي جو اعلان ڪيو. پر اهو ايران سميت سڀني لاءِ پيغام هو ته اتان لنگهندڙ جهاز ڪنهن به لپيٽ ۾ اچي سگهن ٿا. يعني ايران جيڪڏهن پنهنجو تيل لڪ چوري موڪلڻ گهري، ته نٿو ملڪي سگهي.
ايران چوي ٿو ته جيڪڏهن اسانکي هرمز اسٽريٽ استعمال ڪرڻ نٿي ڏني وڃي ته ٻيو ڪير به ڪري نه سگهندو. ڪو شڪ ڪونهي ته ايران وٽ هرمز اسٽريٽ وڏو هٿيار آهي. پر اهڙي ڪنهن قدم جي صورت ۾ آمريڪي بحريه جو ٻيڙو ۽ قطر ۾ بيهاريل بمبار جهاز حرڪت ۾ اچي ويندا. في الحال ايران کي معاشي ۽ سياسي لحاظ کان اڪيلو ڪيو پيو وڃي ۽ ڪمزور ڪيو پيو وڃي. ان مقصد لاءِ آمريڪا علائقي ۾ سمورا معاملا سعودي عرب جي ذريعي ڪري رهيو آهي. هن ڪم ۾ سعودي عرب جو به مفاد آهي ته ايران جن ملڪن کي تيل ڏيندو هو، تن کي هاڻي سعودي عرب تيل ڏيندو ۽ نفعو ڪمائيندو.
پاڪستان جي لاءِ ڏاڍي نازڪ صورتحال آهي. وزيراعظم عمران خان ڪجهه ڏينهن اڳ دوري تي آيل ايراني پرڏيهي وزير کي يقين ڏياريو هو ته هو ايران خلاف جنگ جو حصو نه بڻبو. وزيراعظم ايران خلاف آمريڪي جنگ جي به مخالفت ڪئي هئي. پاڪستان يمن ۽ سعودي عرب واري جهيڙي ۾ پاڻ کي پري رکڻ ۾ ڪامياب ويو. تڏهن ملڪي معيشت جون حالتون مختلف هيون ۽ صف بندي به ايڏي وڏي ۽ ان جا ليڪا به ايترا چٽا نه هئا. هاڻي آمريڪا سعودي عرب ۽ نار وارا ملڪ سڀ هڪ پاسي آهن ۽ اهو پاسو ايران جي خلاف آهي. پاڪستان مالي طور تي انهن ئي ملڪن جي ٽيڪ تي بيٺو آهي. تيل اوڌر تي وٺڻ، واپار کان وٺي سيڙپڪاري تائين ويندي آءِ ايم ايف وارو قرض پاڪستان لاءِ ڏاڍو ڏکيو مرحلو آهي. هو بس اها ئي دعا گهري سگهي ٿو ته ايران آمريڪا جهيڙو جنگ تائين نه وڃي، ان تائين وڃڻ جي صورت ۾ پاڪستان کي گهڻو ڪجهه تبديل ڪرڻو پوندو. ممڪن آهي ته خود پاڪستان جي اندر به گهڻو ڪجهه تبديل ٿي وڃي.