چونڊن کان اڳ ايم ڪيو ايم جا گروپ گڏ ڪيئن ٿيا آهن؟

سهيل سانگي

سومر 07 مئي 2018ع

ڪراچيءَ ۾ گذريل هفتي پيپلز پارٽي جي چيئرمين بلاول ڀٽو جي ٿيل جلسي ايم ڪيو ايم جي ڪُک مان ڦُٽندڙ سمورن گروپن کي چيڙائي وڌو. هڪ هفتي جي اندر ايم ڪيو ايم پاڪستان جي نالي سان ڪم ڪندڙ بهادر آباد ۽ پير الاهي بخش ڪالوني جي ٻنهي گروپن گڏجي فيڊرل بي ايريا جي ٽانڪي گرائونڊ ۾ ئي جلسو ڪيو. هيءُ اهو علائقو آهي، جتي ايم ڪيو ايم جو اڳوڻو هيڊ ڪوارٽر نائين زيرو هو. جتي بلاول ڀٽو به جلسو ڪيو هو. بلاول جي جلسي بعد خالد مقبول صديقي جي اڳواڻيءَ ۾ ڪم ڪندڙ بهادر آباد واري گروپ توڙي فاروق ستار واري گروپ الڳ الڳ تاريخن تي ساڳي هنڌ تي جلسي جو اعلان ڪيو هو، پر ٻن ٽن ڏينهن اندر هڪ ٻئي تي شديد الزام تراشي ڪندڙ ۽ غدار ڪوٺيندڙ ٻن ٽن ڏينهن اندر ئي گڏ ٿي ويا. ٻنهي گروپن ۾ ايڏي تڪڙي ويجهڙائپ ٿيڻ ڏاڍي معنيٰ خيز لڳي ٿي، ڇاڪاڻ جو هن کان اڳ ايم ڪيو ايم جي گهڻگهرن توڙي پارٽي اندر ٻنهي جي دوستن اختلافن ختم ڪرڻ لاءِ وڏيون ڪوششون ڪيون هيون، پر ٻنهي گروپن جا اڳواڻ هڪ ٻئي کي برداشت لاءِ تيار نه هُئا. ايم ڪيو ايم ۾ پهريون ڏڦيڙ مصطفيٰ ڪمال پاڪ سرزمين پارٽي ناهي وڌو، ان بعد فاروق ستار جي اڳواڻيءَ ۾ 23 آگسٽ تي ايم ڪيو ايم لنڊن کان لاتعلقي جو اعلان ڪيو. اڳتي هلي پارٽي جي ليڊرشپ درميان جهيڙي ۾ اها وڌيڪ گروپن ۽ ٽڪرن ۾ ورهائجي وئي. هن وقت جيتوڻيڪ سرزمين تي فاروق ستار ۽ خالد مقبول صديقي جي اڳواڻيءَ ۾ هلندڙ ٻه گروپ آهن، پر اندر ئي اندر هر گروپ ۾ ٻه ٻه، ٽي ٽي گروپ آهن. هلندڙ سال جنوري تائين ملڪ جي سياست جو محور اسلام آباد ۽ لاهور يا پنجاب رهيو. سنڌ جي گادي واري شهر ۾ ڪو گهڻو اثر نه ڏيکاريندڙ سرگرمي  ٿي رهي هُئي. سواءِ ان جي ته ايم ڪيو ايم جا مخلتف گروپ هڪ ٻئي خلاف ڳالهائي رهيا هئا يا وري ڪڏهن ڪو ملڪ گير پارٽي جو اڳواڻ روٽين ۾ ڪراچي اچي رهيو هو. سينيٽ جي چونڊن کان پوءِ جيئن ئي ايندڙ چونڊن لاءِ رستو کليو ته تحريڪِ انصاف ۽ نواز ليگ به پنهنجون اليڪشني انداز سان سرگرميون ڏيکاريون. نواز ليگ جو نئون صدر شهباز شريف اپريل ۾ ٻه دفعا ڪراچي آيو. هو ٻن حوالن سان پنهنجا اتحادي ڳولڻ آيو. هڪ اهو ته نواز ليگ جي حامين ۽ صوبائي گادي واري شهر ۾ پنجابي سيٽلرز جي مدد سان ڪا سيٽ حاصل ٿي سگهي. ٻيو اهو ته ڪراچي مان مينڊيٽ وٺندڙ يا ايم ڪيو ايم جي ڪنهن گروپ وٽان قومي اسيمبلي ۾ حمايت ملي سگهي ٿي. نواز شريف، عمران خان توڙي جماعت اسلامي جي مولانا سراج الحق جي ڪراچيءَ جي ڪا به سرگرمي ايم ڪيو ايم جي ڪنهن به گروپ کي ايڏي ڏکي نه لڳي، جهڙو ڏکيو بلاول ڀٽو جو جملو لڳو. بلاول ڀٽي جي پاليسي ايم ڪيو ايم کي ڄڻ هڪ ڪري ڇڏيو. ڪن تجزيا نگارن جو خيال آهي ته پيپلز پارٽيءَ کي هروڀرو اهو پاور شو نه ڪرڻ گهربو هو، ڇاڪاڻ جو پيپلز پارٽي کي ايم ڪيو ايم جي پسمنظر مان ڪو ووٽ ملڻو نه هو. ماڳهين پيپلز پارٽي جي ڊپ وچان اهي گروپ گڏ ٿي ويا. بلاول ڀٽو پنهنجي تقرير ۾ ايم ڪيو ايم کي ”مستقل قومي مصيبت“ سڏيو هو، ۽ اهو به چيو هو ته جيڪڏهن الطاف حسين برو آهي ته ان جا ساٿي ۽ سهولتڪار وري ڪهڙا چڱا هوندا. هن ٻنهي گروپن جي اڳواڻ تي تنقيد ڪئي. بهرحال پيپلز پارٽيءَ جي لاءِ سياسي حوالي سان اهو ضروري هو ته اها ڪراچيءَ ۾ پنهنجي موجودگي جو احساس ڏياري. ٻي صورت ۾ ٻيون ملڪ گير پارٽيون گادي واري شهر ۾ گهڙي رهيون هيون. سنڌ جي وڏي وزير سيد مراد علي شاهه چيو هو ته ايم ڪيو ايم کي سياست ڪرڻ جي آزادي آهي، پر دهشتگرديءَ جي اجازت ڪونهي. ائين هجڻ به گهرجي. ٻنهي گروپن جي هن جلسي ٻڌايو آهي ته ايم ڪيو ايم واپس اها سياست ڪرڻ ڏي وڃي پئي، جيڪا نفرت واري آهي. اها واپس لساني فرق ۽ ڌار صوبي جي سياست تي بيٺي آهي. ٻنهي گروپن جا اڳواڻ چون ٿا ته ڌار صوبي لاءِ پنجاب ۾ ڳالهه ٿئي ٿي ته سنڌ ۾ ڇو نه!؟ ساڳي طرح مهاجرن واري نعرو به هڻي رهي آهي. اهي ٻئي ڳالهيون سنڌ ۾ هڪ دفعو وري نفرتون پيدا ڪنديون. صوبي ۽ ان جي عوام کي درپيش مسئلن جي بدران صوبي جون ٻئي ڌريون ٻولي جي بنياد تي هڪ ٻئي جي آمهون سامهون بيهي رهنديون، جنهن جو نقصان عوام کي ئي پوندو. ايم ڪيو ايم جو جلسو ۽ ان ۾ ٿيل تقريرون چار ڳالهين کي ظاهر ڪن ٿيون (1) الڳ صوبي جو مطالبو. (2) مهاجر ووٽ بئنڪ هڪ آهي، جيڪو ورهائجي نه سگهيو آهي. (3) رهنما نه، پر منزل کپي. (4) مهاجرين ۽ ان جي سڃاڻپ برقرار رکڻ. جهڙي طرح سان ايم ڪيو ايم جا ٽي گروپ موٽي آيا آهن، ان مان لڳي ٿو ته انهن کي رڳو پيپلز پارٽي جي جلسي يا بلاول ڀٽو جي تقرير گڏ نه ڪيو آهي، بلڪه اسٽيبلشمينٽ جي اشاري تي اهي ڌريون گڏ ٿيون آهن، جڏهن ته پيپلز پارٽيءَ جو جلسو ۽ بلاول جي تقرير رڳو بظاهر سبب بڻيا آهن. هونئن پيپلز پارٽيءَ کي ايم ڪيو ايم جي جيئري ٿيڻ سان سياسي طور تي ڪو نقصان به ڪونهي، خاص طور تي چونڊن جي موقعي تي جڏهن ايم ڪيو ايم وري مهاجريت جا مطالبا ڪري ٿي ته پيپلز پارٽي کي ان جو فائدو اهو ملندو، جو ان کي سنڌيت جي نعري هيٺ سنڌين جا ووٽ وٺڻ ۾ سهوليت ٿي پوندي. ڪراچيءَ ۽ اسلام آباد جي ذريعن جو چوڻ آهي ته اسٽيبلشمينٽ کي ڊپ آهي ته جيڪڏهن ايم ڪيو ايم جي ٻنهي گروپن کي گڏ نه ڪيو ويو ۽ ان جي مينڊيٽ کي ٽوڙڻ جي ڪوشش ڪئي وئي ته ان ڳالهه جو امڪان آهي ته ايم ڪيو ايم جو لنڊن وارو قائد پنهنجا ماڻهو اليڪشن ۾ آڻي. يا وري اهو ته متان ڪراچيءَ ۾ چونڊن جي بائيڪاٽ جو سڏ ڏئي. جيڪڏهن اهڙي ڪا صورتحال پيدا ٿي ته 2013ع کانپوءِ ڪراچي ۾ ڪيل آپريشن، سياسي چائنا ڪٽنگ ۽ ٻيا سمورا معاملا لڙهي ويندا، ان ڪري ايم ڪيو ايم پاڪستان کي جيارڻ ضروري هو. ڪراچيءَ جو مينڊيٽ ايم ڪيو ايم وٽ ئي رکڻ جا اسٽيبلشمينٽ کي ٻه وڏا فائدا آهن. هڪ اهو ته ڪراچي جي سياست ڪنهن ملڪگير پارٽي جي هٿ ۾ نه ايندي. معنيٰ اسٽيبلشمينٽ جي ئي گرفت ۾ رهندي. ٻي ڳالهه ته ايندڙ چونڊن کان پوءِ وزيراعظم جي چونڊ لاءِ هڪ مضبوط گروپ وٽان حمايت ۽ ان جي ووٽ جي ضرورت پوندي، ان ڪري ايم ڪيو ايم کي جيارڻ ضروري هو.

http://kawish.asia/Articles1/Sohail%20Sangi/2018/2018/07%20May%202018.htm