ايندڙ عام چونڊن ۾ به ”سينيٽ چونڊ“ واري فارمولا تي عمل ٿيندو؟

سهيل سانگي

جمع 06 اپريل 2018ع

 مختلف تجزيه نگار توڙي سياسي حلقا خدشا ظاهر ڪري رهيا آهن ته عام چونڊون وقت سر نه ٿي سگهنديون. پر چيف جسٽس آف پاڪستان ميان ثاقب نثار هڪ دفعو ٻيهر خاطري ڏياري آهي ته چونڊون وقت تي ئي ٿينديون. هڪ چونڊيل حڪومت جي آئيني مدت پوري ٿيڻ بعد چونڊون اڳتي ڌڪڻ جي آئين ۾ ڪا گنجائش ناهي. هڪ اهڙي ماحول ۾، جڏهن ملڪي معاملن ۾ عدليا جو دخل وڌيل آهي ۽ ڪيس اُڪلائڻ کان وٺي مختلف ملڪي معاملن ۾ حڪومت کي هدايتون ڏيڻ تائين جا ڪم عدليا ڪري رهي آهي، تڏهن اهڙي معاملي ۾ عدليا جي ڳالهه کي وزن ڏيڻ گهرجي. جيڪڏهن چونڊون وقت تي ٿي رهيون آهن ته پوءِ انهن جا نتيجا ڪهڙا ايندا؟ بظاهر اهو ئي پيو لڳي ته پنجاب ۾ نواز ليگ، سنڌ ۾ پيپلز پارٽيءَ جي اڪثريت آهي. خيبر پختونخوا ۾ تحريڪ انصاف ۽ ٻيهر جيئاريل متحده مجلس عمل جي وچ ۾ مقابلو ٿيندو. بلوچستان ’پراڻين پارٽين‘ ۽ ’پراڻين‘ شخصيتن جي سحر ۽ اثر مان ٻاهر اچي نئين پارٽيءَ جي حوالي ٿيندو، ’باقي سڀ ٺيڪ آهي‘. جيڪڏهن اهي ئي نتيجا اچڻا آهن ته پوءِ گذريل 4 سالن کان نواز شريف ۽ نواز ليگ جي خلاف ايڏي وڏي ’محنت‘ ڇو ڪئي وئي؟ ڪنهن به صوبي ۾ مقبوليت جنهن پارٽيءَ جي هجي، اتي اليڪشن ۾ نتيجا به ان مقبوليت سان ٺهڪندڙ اچڻ گهرجن پر هتي ائين نٿو ٿئي، جنهن جو مثال سينيٽ آف پاڪستان جون تازيون چونڊون آهن. سينيٽ ۾ اڪثريت نواز ليگ جي هُئي پر چيئرمين ۽ ڊپٽي چيئرمين جي چونڊ مهل نتيجا ٻيا اچي ويا.

پيپلز پارٽي جي شريڪ چيئرمين آصف علي زرداري ذوالفقار علي ڀُٽي جي ورسي جي موقعي تي جيڪا تقرير ڪئي آهي، اها تقرير به ڪنهن اهڙي ئي ’ڪرشمي‘ جو پتو ڏئي ٿي. پيپلز پارٽي پارليامنيٽرين، جنهن نالي سان پارٽي چونڊن ۾ حصو وٺندي رهي آهي، ان جي چيئرمين آصف زرداريءَ جي تقرير جو جائزو وٺڻ سان پتو پوي ٿو ته ايندڙ وقت ۾ ملڪ جو سياسي نقشو ڇا بيهندو؟ آصف زرداريءَ جو چوڻ آهي ته ايندڙ چونڊن بعد نواز ليگ کي وفاق توڙي پنجاب مان هو حڪومت ۾ اچڻ نه ڏيندو. ان ڏس ۾ هن بلوچستان ۾ زهري حڪومت جي جاءِ تي عبدالقدوس بزنجي جي حڪومت آڻڻ توڙي سينيٽ چيئرمين جي چونڊ جو به حوالو ڏنو آهي. اهو فارمولو وفاقي حڪومت لاءِ به آزمائي سگهجي ٿو. هن نواز شريف سان صلح ختم ڪري جنگ جا طبل وچائي ڇڏيا آهن. آصف علي زرداريءَ اها پڻ دعويٰ ڪئي آهي ته، هو جڏهن به چاهي، نواز ليگ جي حڪومت ختم ڪري سگهي ٿو. آصف زرداري هڪ وک اڳتي وڌندي نواز ليگ کي پنجاب جي وڏ وزارت ڏيڻ لاءِ به تيار ناهي. هو چوي ٿو ته وڏ وزارت به اسين ئي وٺنداسين، پوءِ ان لاءِ ڪنهن سان گڏجي حڪومت ٺاهڻي ڇو نه پوي! پيپلز پارٽي جي شريڪ چيئرمين جي ان بيان مان انهن ڳالهين کي سگهه ملي ٿي ته ايندڙ پارليامينٽ ”معلق“/لٽڪيل  (Hung)هوندي، يعني ڪا به پارٽي اڪثريت ۾ نه هوندي. بظاهر ايئن ٿو لڳي ته پنجاب ۾ نواز ليگ ۽ سنڌ مان پيپلز پارٽي کٽي ايندي، پر ائين ٿيندي نظر ڪونه ٿو اچي. ڇو ته غالب امڪان اهو آهي ته پنجاب سياسي طور تي ٽن حصن ۾ ورهائجي ويندو. وفاق ۾ نواز ليگ، پيپلز پارٽي ۽ تحريڪ انصاف وڏين پارٽين طور اينديون. تحريڪ انصاف، نواز ليگ سان حڪومت ۾ نه ويهي سگهندي. ان بعد ٻه آپشن آهن؛ هڪ اهو ته پيپلز پارٽي ۽ نواز ليگ حڪومت ٺاهين. ٻيو اهو ته پيپلز پارٽي تحريڪ انصاف سان گڏجي حڪومت ٺاهي. جڏهن آصف زرداري هاڻي ئي نواز ليگ سان مفاهمت جي سمورن امڪانن کي رد ڪندي ان سان ڊگهي مقابلي جو اعلان ڪيو آهي ته، ان بعد نواز ليگ سان پيپلز پارٽي جي گڏجڻ جو رستو بند ئي سمجهڻ گهرجي. آصف زرداري نواز ليگ سان ڊگهي ويڙهه ڪرڻ جو اعلان ڪيو آهي. ان لاءِ هو هر قيمت تي پنجاب مان ان کي نيڪالي ڏيڻ گهري ٿو. هو ان خيال جو آهي ته، پنجاب جي حڪومت پيپلز پارٽيءَ کي ڀلي نه ملي، ٻئي ڪنهن کي به ملي، پر نواز ليگ کي نه ملي. اهڙي صورت ۾ سينيٽ چيئرمين واري عهدي وارو فارمولا استعمال ٿيڻ جا امڪان چٽا نظر اچن ٿا. يعني ”نه تيرا، نه ميرا“، ڀلي ڪو ٻيو اچي. جنهن معاملي تي پيپلز پارٽي ۽ تحريڪ انصاف متفق ٿي سگهن ٿيون. نواز شريف هڪ ڏينهن اڳ اشارو ڏنو هو ته نئين تڪ بندين جي بهاني چونڊون ملتوي ٿي سگهن ٿيون پر چيف جسٽس جي تازي بيان بعد ان امڪان کي پاسيرو رکي سگهجي ٿو. اڳوڻي وزيراعظم اهم ڳالهه اها به ڪئي آهي ته سياسي طور ’چائنا ڪٽنگ‘ ۾ نيب جو ڪردار وڌي ويندو. نيب سياسي وفاداريون تبديل ڪرڻ لاءِ دٻاءُ وجهندي. نواز شريف جو چوڻ آهي ته گذريل ٽن مهينن ۾ ڪيترن اسيمبلي ميمبرن وفاداريون تبديل ڪيون آهن. هو اهو به الزام هڻي ٿو ته انهيءَ هارس ٽريڊنگ ۾ عمران خان ۽ زرداري ملوث آهي.

هوڏانهن عدليا بابت حڪومت، نواز ليگ ۽ نواز شريف ٽنهي جي موقف ۾ ڪا تبديلي نه آئي آهي. بلڪه نواز شريف ته پنهنجي تازي بيان ۾ ان پراڻي موقف کي ورجايو آهي، جنهن ۾ هو چوي ٿو ته، ”چيف جسٽس سمجهي ٿو ته هو اڪيلو انتظاميا ۽ پارليامينٽ کي هلائي ويندو. پهرين لکين ڪيس التوا ۾ پيا آهن، سي ته اڪلائي.“ وزيراعظم شاهد خاقان عباسي به نواز شريف جي ڪيس ۾ گهڻو پراميد ناهي. بلڪه هو چوي ٿو ته کيس اها اميد ناهي ته نواز شريف کي عدليا مان انصاف ملندو. نواز شريف ۽ سندس پارٽي جي عدليا بابت موقف بعد چيف جسٽس جي نيشنل مئنجمينٽ ڪاليج جي 60 رڪني وفد سان ٿيل ڳالهه ٻولهه سامهون آئي آهي، جنهن ۾ هن چيو آهي ته مقننه (Legislative)، عدليا ۽ انتظاميا هڪ ٻئي سان ڳنڍيل آهن ۽ سپريم ڪورٽ کي خصوصي اختيار حاصل آهي ته اها آئين تي عمل ڪرائي ۽ ملڪ جي سينيئر بيورو ڪريسي سان گڏجي شهرين کي بنيادي حق ڏئي. هڪ خيال اهو به آهي ته نواز شريف هاڻي اڪيلو ٿي ويو آهي. ان ڏس ۾ شهباز شريف جي طرفان چيف آف آرمي اسٽاف بابت تعريفي جملن جو حوالو ڏنو پيو وڃي. هو ان ذريعي نواز ليگ جي اڪيلائپ ختم ڪرڻ جي ڪوشش ڪري رهيو آهي. پيپلز پارٽي جو شريڪ چيئرمين ايندڙ چونڊن ۾ سينيٽ وارو فارمولا اختيار ڪرڻ گهري ٿو. خيال آهي ته ان لاءِ کيس سگهارين ڌرين جي پٺڀرائي حاصل آهي. ان اڪيلائپ کي وزيراعظم شاهد خاقان عباسي به محسوس ڪيو آهي. هن چوڌري نثار علي لاءِ چيو آهي ته چوڌري نثار پارٽي ڇڏي ڪيڏانهن ويندو؟ ڏوراپا پنهنجن لاءِ هوندا آهن. ائين شهباز شريف ۽ شاهد خاقان عباسي زرداري فارمولا جو ٽوڙ ڳولڻ لاءِ سندن پارٽي ۾ اسٽيبلشمينٽ کي ويجهن حلقن کي پاڻ ڏانهن ڇڪڻ جي ڪوشش ڪري رهيا آهن. اصل سياسي جهيڙو پنجاب ۾ آهي، جتي نواز ليگ، پارٽيءَ اندر توڙي ماڻهن ۾ مقبول رهڻ گهري ٿي. اسٽيبلشمينٽ ۽ ٻيون ڌريون اتي ننڍن گروپن تي هٿ رکڻ گهرن ٿيون. ڏسجي ته پنجاب ۾ ڪهڙا ننڍا گروپ سامهون ٿا اچن.

http://kawish.asia/Articles1/Sohail%20Sangi/2018/2018/06%20Apr%202018.htm