مشرف جو مامرو ۽ فوجي سربارهه جو بيان 09 اپريل 2014

 سهيل سانگي

مشرف جو مامرو ۽ فوجي سربارهه جو بيان

اربع 09 اپريل 2014ع

رٽائرڊ جنرل پرويز مشرف جو ڪيس فيصلائتي مرحلي ۾ ته داخل ٿي ويو آهي، پر ان سول ۽ ملٽري ناتن تي دٻاءُ وجهي ڇڏيو آهي. دٻاءُ ڪير ڪيترو وجهي ٿو ۽ سامهين ڌر ڪيترو سَهي سگهي ٿي، اهو ڄڻ ملڪ اندر سياسي عمل جو رستو طئي ڪندو. فوج جي اڳوڻي سربراهه جي خلاف خاص عدالت فردِ جرم لاڳو ڪيو، ته ڌرين جي پريشان ٿيڻ ۽ کليل طريقي سان سامهون اچڻ وارو سلسلو شروع ٿيو. تن ڏينهن ۾ ئي پيپلز پارٽيءَ جي سربراهه ۽ اڳوڻي صدر آصف علي زرداريءَ، وزير اعظم نواز شريف کي فون ڪيو. چوڻ وارا چون ٿا ته، زرداريءَ کيس چيو ته، مڙس ماڻهو ٿي بيٺو هُج، سنگت توسان گڏ آهي. ان بعد نياپا کڻي ايندڙ ويندڙ ٽياڪڙي ڪندڙ ڌريون به سرگرم ٿيون. آمريڪي ميڊيا موجب، فوج جو موجوده سربراهه جنرل راحيل وزير اعظم کي روبرو وارين ملاقاتن ۾ ڄڻ مشرف بابت سندس اداري جي نرم رويي کان آگاهه ڪيو. ان بعد سعد رفيق ۽ بچاءُ واري وزير خواجه آصف جا به بيان آيا، ائين هن کان اڳ جيڪو معاملو پردي جي پويان ٿي رهيو هو، سو سرعام ٿيڻ لڳو. موقف ۽ نياپن جو اظهار ميڊيا جي ذريعي ٿي ويو. مطلب ته ٻئي ڌريون پنهنجي پر ۾ پرچي نه سگهيون، ته ڄڻ عوام ڏانهن رجوع ڪرڻ واري واٽ ورتي وئي. وزيرن جي انهن بيانن بعد سومر ڏينهن آرمي چيف ايس ايس جي ڪمانڊوز کي خطاب ڪندي ڄڻ انهن بيانن ۽ فوج جي حوالي سان ٿيندڙ ڳالهين تي پنهنجو اظهار ڪيو ته، فوج سڀني ادارن کي قدر جي نگاهه سان ڏسي ٿي پر فوج جي وقار جو هر صورت ۾ تحفظ ڪيو ويندو. تجزيه نگار سندس بيان کي مشرف ڪيس جي ئي حوالي سان وٺي رهيا آهن. ڇاڪاڻ جو آءِ ايس پي آر جي جاري ڪيل پريس رليز ۾ چيو ويو آهي ته، فوج تي ٿيندڙ تنقيد بابت ڪمانڊوز طرفان اُٿاريل سوالن ۽ تحفظات جي جواب ۾ آرمي چيف اهو بيان ڏنو آهي. آرمي چيف جي انهيءَ بيان جي موٽ ۾ سعد رفيق پنهنجي موقف کي هلڪو رکندي ڳالهه کي ٽارڻ جي ڪوشش ڪئي، ته جنرل راحيل جو اشارو مشرف جي وڪيلن ڏانهن آهي پر بچاءُ واري وزير خواجه آصف اسيمبليءَ اندر اڱاري ڏينهن بيان ڏيئي اهو ظاهر ڪيو ته، حڪومت پنهنجي موقف تي قائم آهي. بچاءُ واري وزير چيو ته، رياست جو سپريم آرگن چونڊيل پارليامينٽ آهي ۽ اهو به ته احتساب کان ”ڪير“ به آجو ڪونهي. سندس ”ڪير“ مان مطلب اڳوڻو آرمي چيف جنرل مشرف آهي. جنهن خلاف غداريءَ جو ڪيس شروع ٿي ويو آهي. ان ڏس ۾ جيتوڻيڪ چڱي خاصي گوٿناٿ ڪئي پئي وڃي پر عدالت في الحال ان کي ڇِڪيو بيٺي آهي، ۽ نواز شريف حڪومت لاءِ به اهو سٺو موقعو آهي ته، هو عوام کي ٻيو ته ڪجهه نه ڏيئي سگهيو آهي. گهٽ ۾ گهٽ چونڊيل حڪومت جو تختو اونڌو ڪندڙ ۽ آئين ٽوڙيندڙ کي سزا ته ڏياري سگهي ٿو. ان جي پويان سندس ذاتي ڪاوڙ به ٿي سگهي ٿي جو مشرف سندس حڪومت ڊاٺي هئي ۽ سزا ڏياري ملڪ بدر ڪيو هو. آمريڪي ميڊيا، مشرف واري ڪيس ۾ نواز حڪومت جي موقف کي گهڻو ساراهي رهي آهي. وڏيون اميدون رکيو ويٺي آهي. ان موجب، جج آڏو مشرف کي اُٿاري بيهاري ڪرائي حڪومت وڏي ڪاميابي ماڻي. نواز شريف نه رڳو آمرن کي انصاف جي ڪٽهڙي ۾ بيهاري رهيو آهي پر ان سان گڏ فوج کي به اهو پيغام، ته فوجي بغاوت ذريعي اقتدار تي قبضو ڪندڙ سزا کان هاڻي بچي نه سگهندا وغيره . آمريڪي ميڊيا اهو به چوندي رهي ٿي ته، مشرف خلاف عدالتي ڪارروائيءَ ۾ دير جي به پردي جي پويان عسڪري هٿ آهن. مشرف تي ڪيس هلائڻ بابت ٻه رايا آهن. سخت موقف رکندڙ ڪيس هلائڻ جي حق ۾ آهن ۽ ان کي سزا ڏيارڻ گهرن ٿا. ٽياڪڙي ڪندڙ چون ٿا ته، هروڀرو جهيڙي کي نه وڌايو وڃي. ان تي وقت، وسيلا ۽ توازن کي وڃائڻ بدران عوام جي مسئلن تي ڌيان ڏنو وڃي.وڪيلن جي نامياري اڳواڻ عاصمه جهانگير به ٻئي موقف جي حامي آهي. وزير اعظم جا ساٿي ڪيس هلائڻ بابت ميڊيا ۾ بيان بازي ڪري رهيا آهن پر وزير اعظم پاڻ فوج کي پنهنجي اختيارن جي دائري ۾ رکڻ گهري ٿو. ۽ هو ان اداري سان سڌي ٽڪراءُ ۾ به نٿو اچڻ گهري. مشرف جا حامي چون ٿا ته، ڪو وچيون رستو ڪڍيو وڃي، کيس ملڪ کان ٻاهر موڪليو وڃي، ان لاءِ سندس ماءُ جي بيماريءَ جو جواز موجود آهي. هتي ڪجهه سوال ٻيا به ڏاڍا اهم آهن، جنرل مشرف پهريون جنرل ناهي، جنهن چونڊيل حڪومت ڊاهڻ، آئين ٽوڙڻ ۽ وزير اعظم کي سزا ڏيارڻ وارو ڪم ڪيو هجي، اهڙا ڪم جنرل يحى ۽ جنرل ضياءُ به ڪيا. ٻي ڳالهه اها ته هن سڄي ڪارروائيءَ ۾ مشرف اڪيلو ڪونهي، بلڪه سندس ساٿ ڏيندڙ ٻيا جنرل به هئا، جيڪي رٽائرڊ آهن. اهو موقف جنرل مشرف جو به آهي. هو پاڻ سان ٻين جنرلن کي به سلهاڙڻ چاهي ٿو. ائين ڳالهه ڳري ٿي ويندي، هو سمجهي ٿو ته، هو ائين ڪرڻ سان بچي ويندو. ماڻهو ان ڳالهه کي وزن ڏين ٿا ته، ڪوبه فوجي، پوءِ اهو سپاهي هجي يا جنرل، رٽائر ٿيڻ کان پوءِ، عام ۽ سويلين شهري آهي. ايتريقدر جو ان جي پينشن به سويلين اڪائونٽ مان ويندي آهي. ان ڪري هڪ رٽائرڊ جنرل لاءِ سڄي فوج کي گهلڻ ڪا چڱي ڳالهه نه ٿيندي. بلڪه ان ۾ فوج جو ڪجهه اچي وڃي به نه- ماڻهن جي انهيءَ راءِ ۾ وزن به آهي. اهو وزن ان وقت وڌي وڃي ٿو، جڏهن اهو به دليل ڏنو ٿو وڃي ته، جنرل مشرف طرفان سياستدانن وانگر سڀ عمل ڪيا. ان ڪري مشرف جو معاملو ائين فوج سان نه ڳنڍڻ گهرجي، جيئن ڳنڍيو پيو وڃي. مختلف وقتن تي فوج جي سربراهن جيڪي ڪم ڪيا، ملڪ ۾ مارشل لائون هنيون وغيره، ان جي نتيجي ۾ هن عسڪري اداري بابت سوال اُٿڻ لڳا. سڀ کان چڱي ڳالهه اها آهي ته، هاڻي به انهن سڀني ۽ تڪراري معاملن کان پري رکي ڪم ڪيو وڃي. عدالت کي پنهنجي طور تي ڪم ڪرڻ ڏنو وڃي. سوال اهو آهي ته، ڇا مشرف تي ڪيس هلائڻ سان هن اداري جي سياسي ۽ حڪومتي معاملن ۾ مداخلت ختم ٿي ويندي؟ ڇا ان بعد پڪ ٿي ويندي ته، ڪوبه طالع آزما وري چونڊيل حڪومت سان ٻک وجهڻ يا آئين سان هٿ چراند ڪرڻ کان پاسو ڪندو؟ اهو سڀ ڪجهه ادارن جي مضبوطي ۽ سياستدانن جي رويي ۽ سمورو اهڙو ماحول ٺاهڻ سان ئي ممڪن آهي. هن وقت جڏهن سويلين ۽ فوجي ناتن تي دٻاءُ پئجي رهيو آهي، تڏهن عاصمه جهانگير جهڙا ماڻهو به ڊپ ڏيکاري رهيا آهن ته، متان مارشل لا لاڳو ٿي وڃي. ان ڳالهه کان هٽي وري ملڪ جي مختلف علائقن ۾ ٿيندڙ ننڍا وڏا واقعا آهن، جن سان حڪومت جي ڪمزوري ۽ قانون جي رٽ نه هجڻ، فيصلي جي سگهه نه هجڻ، صورتحال کي نه سمجهڻ وارا سوال اُٿي رهيا آهن. سمورين سياسي ڌرين کي گڏجي سياڻپ سان ڪم وٺڻ جي ضرورت آهي. جيئن ڇڪتاڻ واري صورتحال ۽ پوندڙ دٻاءُ به گهٽجي ۽ سياسي عمل ۽ سرشتو جاري رهي.