نوازشريف جي عملي طور حڪومت هاڻ شروع ٿي رڳي آهي

 نوازشريف جي عملي طور حڪومت هاڻ شروع ٿي رڳي آهي

سهيل سانگي

 29 نومبر 2013ع

هاڻي نواز شريف جو اصل دور شروع ٿي رهيو آهي. رياست جي ٻن اهم ادارن جا سربراهه ”باقيات“ نه پر سندس ئي حڪومت جي مقرر ڪيل آهن. عدليه ۽ عسڪري لڏي جو گذريل پنجن سالن دوران حڪومتي معاملن ۾ ڏاڍو اهم ڪردار رهيو آهي، جو مختلف وقتن تي چيف جسٽس افتخار محمد چوڌري ۽ جنرل ڪياني ڪيترن ئي معاملن تي سخت موقف وٺي بيٺا.

ماڻهو ته ان ڳالهه کي به ڏاڍي دلچسپيءَ سان ڏسي رهيا آهن ته وزير اعظم چيف جسٽس ۽ آرمي چيف جي مقرريءَ وارا فيصلا ساڳئي ڏينهن تي ڪيا، جيتوڻيڪ جنرل ڪياني هڪ مهينو اڳ اعلان ڪيو هو ته هو نومبر ۾ رٽائر ڪندو، پر وزير اعظم سڄو مهينو ڪو فيصلو نه ڪيو. سڀني جون اکيون وزير اعظم ۾ کتل هيون ته هو آرمي چيف لاءِ ڪنهن جو ٿو نالو کڻي. ان سڄي عرصي جي افواهن جي باوجود وزير اعظم فيصلو نه ڪيو ۽ جنرل ڪياني جي رٽائرمينٽ جي تاريخ اچي پهتي، تڏهن هن نه رڳو نئين آرمي چيف جو، بلڪه نئين چيف جسٽس جي مقرري جو به اعلان ڪيو، ڄڻ اهي ٻئي فيصلا هڪ ٻئي سان سلهاڙيل هجن.

ڪي تجزيه نگار جنرل ڪياني جي موجودگي کي اين آر او جو حصو سڏي رهيا آهن، جنهن تحت پيپلز پارٽي کي اقتدار ڏنو ويو. بعد ۾ انهيءَ پارٽي جي حڪومت کيس ملازمت ۾ ٽن سالن جي واڌ ڪري ڏني. چيو وڃي ٿو ته اين آر او ٺاهڻ وارو جنرل ڪياني ئي هو، جيڪو مشرف جي ان دور ۾ ڳجهي اداري جو سربراهه هو. اهو موقف ۽ خيال پنهنجي جاءِ تي پر رٽائر ٿيندڙ جنرل پنهنجي دور ۾ فوج کي اقتدار کان پري رکيو. اها ٻي ڳالهه آهي ته هو ان ڏس ۾ ڪنهن حد تائين ڪاميابي ٿيو پر پوءِ به فوج سياسي معاملن تي اثر انداز ٿيندي رهي.  بهرحال جمهوريت کي هن مرحلي تائين پهچائڻ ۾ جنرل ڪياني جو پنهنجو ڪردار آهي، ان ڪري ڪجهه حلقا کيس ”جمهوريت پسند جنرل“ سڏڻ لڳا. جڏهن اين آر او آيو هو ته نواز شريف کي ڏاڍي مٺيان لڳي ته هو اقتدار جي گيم مان آئوٽ ٿي ويو آهي، ڇاڪاڻ جو ان تحت اقتدار ۾ پيپلز پارٽي ۽ مشرف ئي بيٺا پئي. اهو ئي سبب آهي جو نواز شريف چيف جسٽس افتخار محمد چوڌري ۽ ٻين ججن جي بحاليءَ لاءِ لانگ مارچ شروع ڪيو. ائين هو هڪ ئي ڌڪ ۾ مشرف ۽ پيپلز پارٽي ٻنهي کي ڏکيو پئجي رهيو هو، ته ٽئين پاسي عدليه جون همدرديون حاصل ڪري رهيو هو. ائين ججن جي بحالي انصاف ۽ حق جي مطالبي تي ٻڌل هئي، سا ڳالهه پنهنجي جاءِ تي، پر هن لانگ مارچ نواز شريف کي واپس اقتدار واري راند ۾ شامل ڪيو. ان جو اشارو کيس لانگ مارچ جي اڌ ۾ جنرل ڪياني طرفان چوڌري اعتزاز احسن جي هٿان موڪليل نياپي جي شڪل ۾ مليو ته ججن کي بحال ڪيو پيو وڃي.

جڏهن پيپلز پارٽي وفاقي حڪومت ۾ هئي ۽ آصف زرداري صدر هو، تڏهن ڪيترائي ڀيرا ان کي ڪنهن نه ڪنهن طريقي سان هٽائڻ جي ڪوشش ٿيندي رهي. پيپلز پارٽي کي سڄو وقت عدليه کان خطرو رهيو، ڇاڪاڻ جو اتي جيڪي به مکيه ڪيس هئا، سي هن پارٽي جي حڪومت ۽ مکيه اڳواڻن جي خلاف هئا. تڏهن پيپلز پارٽي توڙي ان جا حامي تجزيه نگار اهو چوڻ لڳا هئا ته، ”ويندا ته ٽئي ويندا“ يعني صدر زرداري، چيف جسٽس ۽ جنرل ڪياني. پيپلز پارٽي جو سڄو دور اها لڪ لڪوٽي هلندي رهي، تان جو صدر آصف زرداري پنهنجو مدو پورو ڪيو، ان بعد جنرل ڪياني ۽ هاڻي چيف جسٽس افتخار محمد چوڌري به پنهنجي ملازمت جو مدو پورو ڪري رهيو آهي. اهو صحيح آهي ته سموري عدالتي ڪارروائي پيپلز پارٽي کي هٽائي ته نه سگهي پر ان جي نتيجي ۾ نواز شريف لاءِ ميدان ٺهندو رهيو.

جيڪڏهن انهيءَ ڳالهه کي ائين وٺجي ته هڪڙو دور نج پج مشرف جو دور هو، ان دور ۾ نواز شريف آئوٽ هو ته وري چيف جسٽس ۽ ٻين ججن کي به هٽايو ويو. ان بعد جيڪو دور آيو، تنهن ۾ مشرف، زرداري ۽ جنرل ڪياني موجود هئا پر چيف جسٽس افتخار محمد چوڌري موجود نه هو. ٽئين دور ۾ مشرف غائب آهي، زرداري، جنرل ڪياني ۽ چيف جسٽس افتخار محمد چوڌري شامل آهن. انهن ٽنهي جو پنجن سالن تائين ”ساٿ“ رهيو. اهو هڪ سٽاءُ هو، ان سٽاءَ يا ترتيب مان جيڪڏهن هڪ ڄڻو يعني زرداري گهٽ آهي ۽ ٻه ڄڻا برقرار آهن ته ڳالهه ٺهندي نظر ڪانه ٿي اچي. مٿان وري جنرل ڪياني پنهنجي توڙي فوج جي مجموعي ساک بحال ڪرڻ لاءِ رٽائر ٿيڻ جو اعلان ڪري تاريخ ۾ نالو لکائي ڇڏيو. آصف زرداريءَ جي صدارت تان هٽڻ بعد ڪي اهڙا طلاع، ڪي تجزيا ته ڪي سرگرميون رپورٽ ٿينديون رهيون ته جنرل ڪياني جي ملازمت ۾ واڌ ڪرڻ جو معاملو ويچار هيٺ آهي ۽ اهو به ته چيف جسٽس افتخار محمد چوڌري جي پڻ ملازمت ۾ واڌ تي ويچار ڪيو پيو وڃي، وغيره وغيره. ايتري قدر جو ايم اين اي مجيد دستي قومي اسيمبليءَ ۾ ٺهراءُ آڻڻ جي به ڪوشش ڪئي، جيڪا ناڪام رهي. مٿان وري چيف جسٽس افتخار محمد چوڌري جي اڳواڻي ۾ عدليه ڪن معاملن تي حڪومت کي سوڙهو ڪري رهي هئي ته وري ٻين معاملن ۾ حڪومت کي ڊپ هو ته عدليه جي اها ايڪٽو ازم ڪيڏي مهل به ڪر کڻي سگهي ٿي. اخبارن ۾ اهي به ڳالهيون شايع ٿيون آهن ته نواز حڪومت جي وزيرن کي شڪايت رهي ته عدليه کين چرڻ يا ڪجهه ڪرڻ نه ٿي ڏئي. جيتوڻيڪ جڏهن عدليه اهڙي يا ان کان وڌيڪ ڪا هلت پيپلز پارٽي جي حڪومت سان ڪري رهي هئي ته نواز ليگ خوش هئي، پر جڏهن پاڻ تي اها ڳالهه آئي ته رڙيون ڪرڻ لڳي. ان ڪري نواز شريف جي خواهش هئي ته سمورو سيٽ اپ ۽ سٽاءَ نئون هجي. سو نيٺ اهو نئون سٽاءَ ٺهي ويو آهي. هاڻي ڀائنجي ٿو ته ڪنهن به معاملي ۾ کيس ڪابه رڪاوٽ ناهي. ڄڻ نواز شريف جي عملي طور حڪومت هاڻ شروع ٿي رهي آهي.