آمريڪا ۾ معاشي بحران ۽ جنگي مهم جوئي تي ايندڙ خرچ

آمريڪا ۾ معاشي بحران ۽ جنگي مهم جوئي تي ايندڙ خرچ

03 آڪٽوبر 2013ع

دنيا  جي اڪيلي سپر پاور آمريڪا جي معيشت جو بحران کلي سامهون اچي ويو آهي. سينيٽ ۾ جتي مخالف ڌر ريپبلڪن پارٽي جي اڪثريت هئي، اتي نئين مالي سال واري بجيٽ منظور نه ٿي سگهي. ائين ٻنهي پارٽين جي جهيڙي  ۾ دنيا جي وڏي معيشت ۽ سرمائيدار دنيا جي لٺ سردار جي معيشت پٽڙي تان لهي رهي آهي.جيڪڏهن ان بحران تي تڪڙو ڪنٽرول نه ڪيو ويو ته آمريڪي معيشت واپس ڪساد بازاري ۾ هلي ويندي. ياد رهي ته ڪجهه سال اڳ پڻ آمريڪي معيشت بحران جو شڪار ٿي هئي، جنهن مان مس مس نڪتي آهي.

آمريڪا ۾ پيدا ٿيل هن بحران کي آڏو رکندي صدر اوباما چئن ملڪن مان ٻن ملڪن جو دورو ملتوي ڪيو آهي. هن کان اڳ 2010ع ۾ به ميڪسيڪو نار ۽ صحت بابت هن بل جي منظوري بعد اوباما هي دورو ملتوي ڪيو هو. هن وقت آمريڪا جي شٽ ڊائون سبب فوج ۽ قانون لاڳو ڪندڙ ادارن جون پگهارون ۽ خرچ هڪ خاص هدايت نامي تحت جاري رکيا ويا آهن،  جڏهن ته باقي سمورن ڪمن، سهوليتن ۽ خدمتن کي بند ڪيو ويو آهي. مزيدار ڳالهه اها آهي ته افغانستان ۾ هلندڙ جنگ جا خرچ به جاري رکيا ويا آهن. 1995ع ۾ جڏهن 21 ڏينهن تائين شٽ ڊائون هليو هو ته آمريڪا کي 1.5 ارب ڊالر جو نقصان ٿيو هو. هن وقت به اهو نقصان 300 ملين ڊالر روز جي حساب سان ٿيندو. ريپبلڪن وارا به ايترا بي وقوف ناهن، جو ملڪي معيشت جو ايڏو نقصان ڪري رهيا آهن. هو دراصل آمريڪا جي عام ماڻهو جي حق ۾ بدلجندڙ پاليسي جي مخالفت ڪري رهيا آهن ۽ جنگي مهمن جي حمايت ڪري رهيا آهن. تڪراري نقطو،  جنهن جي ڪري مخالف ڌر ريپبلڪن پارٽي بجيٽ نامنظور ڪئي، اهو اوباما جو 2010ع ۾ پاس ڪيل عام ماڻهن لاءِ صحت جي سهوليتن بابت بل آهي، جيڪو مريضن جي تحفظ ۽ انهن جي پهچ ۾ طبي امداد وارو قانون يا پهچ ۾ سار سنڀال وارو قانون سڏيو وڃي ٿو. اوباما هن بل تي 23 مارچ 2010ع ۾ صحيح ڪئي هئي. ان قانون تحت ملڪ اندر صحت جي سموري نظام جي نئين سر ترتيب ٿي ويئي. هن قانون تحت صحت جي سار سنڀال بابت انشورنس جي معيار (ڪوالٽي) ۽ ان کي عام ماڻهو جي پهچ ۾ رکڻ کي يقيني بنايو ويو آهي. ان کان علاوه عام ماڻهوءَ جي صحت جي سار سنڀال کي لازمي بنائڻ، انشورنس جي عيوضي ملندڙ سهوليتن کي وڌيڪ اثرائتو بنائڻ شامل آهي. هن بل تحت گهٽ انشورنس ڀريندڙڻ کي ساڳيا فائدا ڏيڻ وارو شرط پڻ شامل آهي. هن قانون بعد جن اڳ پنهنجو ويمو ڪرايو هو ۽ اهو ويمو کڻي ڪهڙن ئي شرطن تي ڪيو ويو هو، پر ويمو ڀريندڙن کي نئين قانون مطابق فائدا ۽ سهوليتون ملنديون. جون 2012ع ۾ سپريم ڪورٽ پڻ هڪ فيصلي تحت هن قانون جي آئيني حيثيت کي مڃيو. ريپبلڪن پارٽي جي صحت بابت مارڪيٽ بيسڊ اپروچ آهي، جنهن موجب صحت هر ماڻهو جو ذاتي معاملو آهي. هن وقت به آمريڪا ۾ ڪنهن ايمرجنسي جي مريض جو هر ڪا اسپتال  علاج ڪندي آهي. پر ان جو خرچ اڻ سڌي طرح حڪومت کي ڀرڻو پوندو آهي. نئين قانون ۾ ڪجهه سبسڊي ته شامل آهي، پر ان لاءِ وڌيڪ ذميوار انشورنس ڪمپنين کي بڻايو ويو آهي.

اصل ۾ آمريڪا دنيا جي سرمائيدارن جو لٺ سردار بڻيل آهي، سو سڄي دنيا ۾ سڌي توڙي اڻ سڌي طرح جنگيون ۽ اڳرايون ڪندو رهندو آهي، جنهن تي اربين روپيا آمريڪي عوام جي ٽيڪس جو پئسو خرچ ٿيندو آهي. جڏهن ته آمريڪا ڳجها آپريشن، سرگرميون ڪندو رهندو آهي، انهن جنگي ۽ ڳجهين سرگرمين  سبب توڙي عراق، افعانستان، شام وغيره جهڙن ملڪن ۾ سڌي مداخلت سبب آمريڪا  ان جو ڳرو خرچ ڀريندو آهي، انهن سمورين حرڪتن اصل ۾ آمريڪي معيشت کي ايترو ڪمزور ڪري ڇڏيو آهي، جو اها هاڻي ڪنهن معمولي لوڏي تي به لڏي وڃي ٿي. 95ع وارو بحران ۽ ان کانپوءِ مختلف وقتن تي آيل لوڏا انهي سلسلي جي ڪڙي آهن. اصل ۾ آمريڪا پنهنجي جنگي معرڪن تي جيڪي پئسا خرچ ڪري رهيو آهي، سي آمريڪين کي اهو آسرو ڏيئي  خرچ ڪري رهيو آهي ته کين مارڪيٽ ۾ ڪچومال، تيل وغيره جون سهوليتون ڏيندو، پر اهي سڀ فائدا اتي جو سرمائيدار کڻي ٿو. اهو خرچ جيڪڏهن جنگي مهمن ۽ ٻين اهڙين حرڪتن تي خرچ  نه ڪري ته اها رقم عام ماڻهن جي ڀلي تي خرچ ٿيڻي آهي. ائين اهي مهمون ۽ آمريڪي عوام جو مفاد هڪ ٻئي سان ٽڪراءُ ۾ آهن. هن وقت جڏهن اوباما عام ماڻهن کي صحت جون سهوليتون ڏيئي رهيو آهي ۽ ان لاءِ انشورنس  ڪمپنين کي ذميوار بڻائي رهيو آهي، تڏهن انهن پاليسين جي ان ڪري حمايت ڪئي پئي وڃي ته جيئن اهي پئسا جنگي مهمن وغيره تي خرچ ٿي سگهن. هڪ دفعو عام ماڻهن جي ڀلي لاءِ جيڪڏهن کاتو کلي ويو ته ايندڙ وقت حڪومت کي لازمي طور تي جنگي مهم جوئي وارا  خرچ گهٽائڻا پوندا. ائين جنگ ۽ ان سان واسطو رکندڙ صنعتن ۽ ڪاروبار جو نقصان ٿيندو، جيئن ته آمريڪا سرمائيدار دنيا جو اڳواڻ آهي. دنيا جي سمورن ننڍن وڏن ملڪن جي معيشت تي آمريڪا جي  معيشت  جو بحران  اثر انداز ٿيندو. ان جي نتيجي ۾ جن ملڪن کي آمريڪي امداد مختلف شڪلين ۾ ملي ٿي، سا پڻ متاثر ٿيندي.