ڇا نواز شريف پاڻ ٿو چاهي ته مٿس غداريءَ جو ڪيس ٺهي؟ سهيل سانگي

سهيل سانگي

جمع 16 مئي 2018ع

اڳوڻي وزيراعظم نواز شريف جي تازي بيان ملڪي سياست ۾ ٻڙڌڪ مچائي ڇڏيو آهي. نواز شريف انٽرويو ۾ چيو هو ته، ”اسان وٽ عسڪري تنظيمون اڃان تائين سرگرم آهن، جن کي غير رياستي عنصر يعني نان اسٽيٽ ايڪٽر چيو وڃي ٿو، ڇا انهن کي سرحد پار ممبئي ۾ 150 ماڻهو مارڻ جي اجازت ڏيڻ گهرجي ها.“ نواز شريف جي هن بيان تي وزيراعظم شاهد خاقان عباسي جي صدارت ۾ قومي سلامتي ڪميٽي جي اجلاس ۾ مذمت ڪئي وئي. ڪميٽي جي اجلاس بابت وزيراعظم هائوس مان پڌرائي پڻ جاري ٿي. بعد ۾ وزيراعظم شاهد خاقان عباسي نواز شريف سان ملاقات ڪئي ۽ پريس ڪانفرنس ڪري نواز شريف جي بيان بابت وضاحت ڪئي. اها ٻي ڳالهه آهي ته اها پريس ڪانفرنس سرڪاري ٽي وي سميت ڪنهن به چينل نشر نه ڪئي. وزيراعظم شاهد خاقان عباسي توڙي حڪومت ۾ سندس پارٽي نواز شريف سان گڏ بيهڻ جو اعلان ڪيو آهي. مخالف سياسي جماعتون ان معاملي تي نواز شريف کي سڱن تي کنيون بيٺيون آهن. چون ٿيون ته مٿس غداري جو ڪيس داخل ڪيو وڃي. مخالف ڌر جو اڳواڻ قومي سلامتي ڪميٽي جو ميمبر هوندو آهي. هن وقت اهو عهدو پيپلز پارٽي جي اڳواڻ خورشيد شاهه وٽ آهي پر هن اجلاس ۾ شرڪت کان انڪار ڪيو. هو چوي ٿو ته جيڪي ڪجهه ڪرڻو آهي، سو حڪومت کي ڪرڻو آهي. وزيراعظم ان معاملي بابت پارليامينٽ کي اعتماد ۾ وٺي. تحريڪ انصاف جو اڳواڻ مخدوم شاهه محمود قريشي جيڪو پرڏيهي وزير پڻ رهيو آهي، اهو چوي ٿو ته ”نواز شريف کي هن وقت اهڙو بيان ڏيڻ جي ضرورت ڪهڙي هُئي؟“ مخالف سياسي جماعتن جي تنقيد ۽ مخالفت توڙي ميڊيا ۾ وڏي هائيپ جي باوجود نواز شريف پنهنجي ڳالهه تي اٽل بيٺو آهي. هو چوي ٿو ته، ”قومي ڪميشن ٺهڻ گهرجي، جيڪا اهو فيصلو ڪري ته ڪير غدار آهي، ڪير محب وطن آهي؟ هاڻي کير ۽ پاڻي الڳ ٿيڻ گهرجي.“

نواز شريف اهو بيان هڪ اهڙي موقعي تي ڏنو آهي، جڏهن سندس پارٽي جي حڪومت جو مدو پورو ٿيڻ ۾ چند ڏينهن بچيا آهن. ڪيڏي مهل به نگران حڪومت جوڙڻ ۽ چونڊن جو اعلان ٿي سگهي ٿو. ٻئي پاسي سندس خلاف هلندڙ ڪيس به پڄاڻيءَ جي ويجهو آهن. انهن ڪيسن جو فيصلو چونڊن کان اڳ اچي يا پوءِ؟ اهو اڃان طئه ناهي. جيڪڏهن فيصلو اڳ ٿو اچي ته نواز شريف چونڊ مهم ۾ شريڪ نه هوندو، پر سندس سزا ۽ قيد جي بنياد تي نواز ليگ مظلوميت ۽ همدرديءَ جو ووٽ وٺي سگهي ٿي. جيڪڏهن چونڊن بعد فيصلو اچي ٿو ته نواز شريف چونڊ مهم تي ڀرپور طريقي سان اثرانداز ٿيندو. هڪ خيال اهو به ڏيکاريو وڃي ٿو ته ممڪن آهي چونڊ مهم ۾ حصي وٺڻ يا سندس تقريرون ميڊيا کي ڏيکارڻ تي پابندي وڌي وڃي ۽ ڪيسن جو فيصلو چونڊن کان پوءِ اچي. بهرحال نواز شريف توڙي کيس اقتدار ۽ سياست کان پري ڌڪيندڙ ڌريون ٻنهي معاملن تي تياري ڪريو ويٺيون آهن. اتي پاڻ کي ڪجهه وڌيڪ ”محبت وطن“ سمجهندڙ همراهن لاهور ۽ اسلام آباد جي هاءِ ڪورٽن ۾ درخواستون به وڌيون آهن ته، نواز شريف خلاف غداري جو ڪيس داخل ڪريو.

پاڪستان ۾ غداريءَ جا ڪيس داخل ڪرڻ جي وڏي تاريخ رهي آهي. وقت اهو ثابت ڪيو ته آهي سمورا ڪيس خاص سياسي حالتن ۾ قائم ڪيا ويا ۽ انهن جي ذريعي خاص نتيجا حاصل ڪيا ويا. پنجاهه واري ڏهاڪي ۾ داخل ڪيل ڪيس جيڪو ”پنڊي سازش“ طور مشهور آهي. تڏهوڪو جنرل اڪبر خان ۽ ڪجهه ٻين فوجي آفيسرن کان علاوه فيض احمد فيض، سجاد ظهير ۽ ٻيا ڪميونسٽ اڳواڻ ان ڪيس ۾ شامل هُئا. جنرل اڪبر لياقت علي خان جي ڪشمير بابت پاليسي کان ناراض هو. هن چاهيو ٿي ته هو حڪومت جو تختو اونڌو ڪري ۽ ڪميونسٽ لڏو سندس حمايت ڪري. ڪميونسٽن سندس ساٿ ڏيڻ کان انڪار ڪيو. ان بعد شيخ مجيب الرحمان خلاف اگرتلا سازش ڪيس ٺهيو. وقت جي حڪومت مجيب کي آزاد ڪرڻ تي مجبور ٿي. ولي خان، مير غوث بخش بزنجو، عطاءُالله مينگل، نواب خير بخش مري ۽ ٻين نيشنل عوامي پارٽي جي اڳواڻن خلاف به ڪيس ٺاهيو ويو. هي اهي ڪيس هئا، جيڪي حڪومت کان ٻاهر ويٺل سياستدانن خلاف جوڙيا ويا. پنجاهه واري ڏهاڪي ۾ مولوي فضل الحق کي مصر ۾ ڏنل هڪ بيان سبب لاٿو ويو. نوي واري ڏهاڪي ۾ واري ڦيري سان بينظير ڀٽو ۽ نواز شريف کي سيڪيورٽي رسڪ قرار ڏنو ويو. ان ڪري غداريءَ جو ڪيس جوڙيو به وڃي ٿو ته ملڪ جو عام ماڻهو ان کي قبول نه ڪندو.

نواز شريف نان اسٽيٽ ايڪٽرز جي رول جي ڳالهه ڪئي آهي، جنهن تان سڄو ممڻ متو آهي. 2008ع ۾ جڏهن ممبئي وارو واقعو ٿيو هو ته تڏهوڪي صدر آصف زرداري به نان اسٽيٽ ايڪٽرز جو ذڪر ڪيو هو ۽ چيو هو ته، اهو لڏو پاڪستان ۽ انڊيا جا تعلقات خراب ڪرڻ گهري ٿو. دلچسپ ڳالهه اها آهي ته 2016ع ۾ پيپلز پارٽي جي سينيٽ ۾ اڳواڻ چوڌري اعتزاز احسن پارليامينٽ جي گڏيل اجلاس کي خطاب ڪندي چيو هو ته، نان اسٽيٽ ايڪٽرز کي ڇوٽ هجڻ ڪري پاڪستان عالمي برادري ۾ اڪيلو ٿي ويو آهي.

مهاڀاري جنگ کانپوءِ نان اسٽيٽ ايڪٽرز هڪ مضبوط سڃاڻپ طور اڀريا. رياست جيڪا هونئن اختيار ۽ طاقت تي هڪ هٽي رکندي آئي آهي، پر ڪجهه گروپ اهڙا پيدا ٿيا جيڪي خود رياست کي چئلينج ڪرڻ لڳا ۽ سرحد پار به ڪم ڪندا رهيا. ڪيترين رياستن ان مظهر کي پنهنجي پرڏيهي ۽ دفاعي پاليسين لاءِ به استعمال ڪيو. ضياءُ دور ۾ پاڪستان آمريڪا جي پراڪسي جنگ ”افغان جهاد“ جي نالي ۾ وڙهي، ان ۾ نان اسٽيٽ ايڪٽرز جو رول پاڪستان ۾ گهڻو اڀري آيو. پاڪستانين کي هاڻ اهو سمجهڻ ۾ ڏکيائي نه ٿيندي آهي ته نان اسٽيٽ ايڪٽرز ڇا هوندو آهي. علم سياسيات جي ماهرن جو چوڻ آهي ته اهي نان اسٽيٽ ايڪٽرز ڪيترن مرحلن ۾ خود انهيءَ رياست جي گهرو توڙي پرڏيهي پاليسين تي اثرانداز ٿيندا رهندا آهن. ائين اهڙين رياستن جي سياست به تبديل ٿي ويندي آهي. جنهن جملي مانڌاڻ مچايو آهي، نواز شريف اهو جملو ڪو جذباتي تقرير ۾ نه چيو آهي، بلڪه انٽرويو دوران چيو آهي، ان ڪري اهو جملو حساب ڪتاب سان يعني Well Calculate  ڳالهايل آهي. هن کي اندازو هو ته هن جملي جو ڪهڙو اثر پوندو؟ نواز شريف کي کڙڪ پئجي وئي هئي ته سندس خلاف انڊيا سان ويجهڙائپ وارو نقطو ميدان ۾ آندو پيو وڃي. کيس اهو اشارو انڊيا کي اربين روپيا منتقل ڪرڻ جو نيب جي چيئرمين طرفان نوٽيس وٺڻ تي ملي چڪو هو، ان ڪري هن ترت ئي اهو ”بم“ ڦاڙيو. هو هڪ هڪاڻي ڪرڻ گهري ٿو، هو پنهنجي هن حڪمت عملي تي آهي ته سندس خلاف ڪرپشن جا ڪيس يا پاناما ملڪيتن وارا معاملا جوڙيا ويا آهن. هو چاهي ٿو ته سندس خلاف معاملو ڪرپشن جو نه، پر سياسي بڻجي، ڀلي مٿس غداري جو ڪيس هلي. هو چوي ٿو ته قومي ڪميشن جڙي، جيڪا جاچ ڪري ته ڪهڙي ڌر ڇا ڪيو ۽ ان جو نتيجو ڇا نڪتو؟ جڏهن هو چوي ٿو ته هو ٽي دفعا وزيراعظم رهيو آهي، ان ڪري وٽس گهڻو ڪجهه آهي، ان جو مطلب اهو پيو ورتو وڃي ته وٽس انهن نقطن کي ثابت ڪرڻ لاءِ مسالو موجود آهي. نواز شريف کي شايد اندازو آهي ته سندس خلاف نيب وارن ڪيس جي فيصلي ۾ دير آهي، اهي چونڊن کان پوءِ ايندا. هو چاهي ٿو ته سندس خلاف جيڪا ڪارروائي ڪرڻي آهي، سا هينئر ئي ڪئي وڃي.

http://kawish.asia/Articles1/Sohail%20Sangi/2018/2018/16%20May%202018.htm