ڇا آصف، نواز ۽ ”رياست“ ۾ ڳالهيون ڪامياب ٿي سگهنديون؟: 

ڇا آصف، نواز ۽ ”رياست“ ۾ ڳالهيون ڪامياب ٿي سگهنديون؟

Zardari, Nawaz Sharif,, 2019, PPP_state Talks

ڇا آصف، نواز ۽ ”رياست“ ۾ ڳالهيون ڪامياب ٿي سگهنديون؟

Posted on July 6, 2019 (1:03 pm)

هاڻي ڳالهه اتي وڃي بيٺي آهي ته آصف علي زرداري ۽ نواز شريف اڌ پئسا ڏين ته ڊالر هيٺ اچي ويندو. اهو وزيراعظم عمران خان پاڻ چيو آهي. هونئن بظاهر اهو جملو ٻٽي معنيٰ رکي ٿو پر سياست ۾ ايئن ئي ڳالهائبو آهي. ڪنهن ڏاهي چيو هو ته سياست سچ ڳالهائڻ جو ڏانءُ آهي. (Politics is the art of telling truth) ان جي هڪڙي ئي معنيٰ ورتي پئي وڃي ته ڪرپشن جي الزام هيٺ آيل ٻه وڏا سياستدان ۽ اڳوڻا حڪمران پئسو ڏين، مسئلو حل ٿي ويندو. ساڳئي وقت وزيراعظم سان اهو جملو منسوب ڪيو پيو وڃي ته انهن همراهن جي آزادي لاءِ ڪا سفارش نه هلندي. جڏهن انهن ٻنهي جملن کي گڏي پڙهجي ٿو ته ڏاڍو عجيب لڳي ٿو. اها ڳالهه عام آهي، ان تجربي مان ذري گهٽ هر پاڪستاني گذري چڪو آهي ته جڏهن ڪنهن سرڪاري آفيس ۾ ڪم ڦاسندو آهي ته چيو ويندو آهي ته، “سفارشون نه هلنديون، مال ڇڏايو.” بهرحال وزيراعظم ڪو رشوت نه پيو گهري پر اهو نيب جي ڄار ۾ ڦاٿل سياستدانن کي گس پيو ٻڌائي ته ڪيئن سندن جان بچي سگهندي. هونئن نيب قانون ۾ اها شق شامل آهي ته ڪو جوابدار جيڪڏهن “پلي بارگين” يعني سودي بازي ڪري ۽ هضم ٿيل رقم موٽائي ڏي ته سندس سمورا گناهه بخشجي ويندا. اسان اهو به ڏٺو آهي ته پلي بارگين ڪيل آفيسر واپس پنهنجي عهدن تي اچي نوڪري ڪرڻ لڳا آهن.

ڇا وزيراعظم جي ان ڳالهه کي پلي بارگين جي آڇ سڏي سگهجي ٿو؟ عام طور تي پلي بارگين نيب آڏو ٿيندي آهي پر جيئن ته هي سڀ ڪجهه اعليٰ سطح جو معاملو آهي ان ڪري وزيراعظم طرفان اهڙو اظهار ڪيو ويو آهي. ڪجهه هفتا اڳ اها ڳالهه هُلي پئي ته انهن ٻنهي اڳواڻن کي اڻ سڌي طرح اهڙي آڇ ڪئي ويئي هئي. هڪڙا چون ٿا ته معاملو ان تي اٽڪي پيو ته ڪل ڪيتري رقم واپس ڪرڻي آهي ۽ پهرين قسط ڪيتري هوندي. چوڻ وارا چون ٿا ته نواز شريف ذري گهٽ ان تي راضي به ٿي ويو هو پر مريم نواز اهڙي سودي بازي لاءِ تيار نه هئي. ساڳي صورتحال آصف زرداري جي لاءِ به ٻڌائي پئي وڃي. خيال آهي ته اها ڳالهه مڃڻ کان انڪاري ٿيڻ تي مني لانڊرنگ وارا ڪيس ٺهيا. بازار ۾ اهي ڳالهيون به ٿينديون رهيون ته جيڪي ڌوٻي ۽ ٽانگي وارن جي کاتن مان پئسا پئي نڪتا سي دراصل رقم واپس ڪرڻ جو هڪ طريقو هو. دليل اهو پئي ڏنو ويو ته “توهان کي پئسا واپس پيا ملن پوءِ خميسي خان جي کاتي ۾ اچن يا جمعي خان جي کاتي ۾.”

لڳي ٿو ته آءِ ايم ايف، ايشيائي بئنڪ کان ورتل قرض، سعودي عرب ۽ قطر کان اوڌر تي ملندڙ تيل توڙي انهن ٻنهي ملڪن طرفان اسٽيٽ بئنڪ وٽ ڊالر ڌراوت طور رکڻ جي باوجود ملڪي معيشت جو گاڏو نه هلبو. ڊالر ۽ مهانگائي کي ڇيڪ ڇڏيو ويو آهي، جن تي حڪومت ڪو چيڪ رکڻ جي پوزيشن ۾ ناهي. حڪومت چاهي ٿي ته پنهنجي نالائقي کي به اڳوڻن حاڪمن جي کاتي ۾ لکائي ڇڏي.هن ڀيري ڳالهين جي لوڙهه بجيٽ جي ڪري حڪومت کي هئي، پر ان جو اشارو شهباز شريف ۽ آصف زرداري ڏنو. حڪومت بجيٽ ته پاس ڪرائي ورتي، پر ان کي اها ڳالهه به سمجهه ۾ آئي ته اپوزيشن وڙهڻ جون ڌمڪيون ڀلي پئي ڏئي پر ان کي به ڪا لاچاري آهي جو ڳالهين لاءِ تيار آهي. بهرحال قومي اسيمبلي جي اسپيڪر اسد قيصر ٽياڪڙي ڪئي. هن ويچاري جو اوتروئي رول هو. باقي ڳالهيون سندس قدڪاٺ ۽ وس کان مٿي هيون. بعد ۾ اڻ سڌن طريقن، نياپن، اشارن ۽ اخباري بيانن ذريعي شرط شروط آيا. نواز ليگ لاءِ سڀ کان اهم معاملو ميان صاحب جي بيماري جو پرڏيهه ۾ علاج ۽ ٽيپ مان نڪرڻ آهي. ان بابت عدالت به کيس ڪو رليف نه ڏئي سگهي آهي جو اتي ڏنل درخواستون رد ٿي چڪيون آهن. پيپلزپارٽي جو معاملو آصف زرداري جي نيب جي تحويل آهي. انهن ٻنهي پارٽين “وڏن” جي چوڻ تي تحريڪ هلائي ۽ آل پارٽيز ڪانفرنس ۾ معاملي جو رخ چيئرمين سينيٽ کي هٽائڻ ڏي ڪري ڇڏيو. ان ذريعي انهن بجيٽ خلاف تحريڪ هلائڻ مان پنهنجي جان ڇڏائي پر ساڳئي وقت “وڏن” کي اهو نياپو ڏنو ته اسان وٽ ترڪش ۾ اڃا به ڪي تير آهن، کيڏڻ لاءِ ڪجهه ٻيا ڪارڊ به آهن.

آصف زرداري هاڻي چوي ٿو ته اسين عمران خان سان نه پر رياست سان ڳالهائينداسين. هن کان اڳ بلاول ڀٽو ۽ مريم نواز ٻئي اهو چوندا رهيا ته جن عمران خان کي آندو آهي صرف انهن سان ئي ڳالهيون ٿينديون، ڇاڪاڻ جو وزيراعظم عمران خان سان ڳالهائڻ بي فائده ٿيندو. مٿان وري آرمي چيف جو تازو بيان آيو، جنهن ماڳهين اپوزيشن پارٽين جي ان موقف کي هٿي ڏني ته اصل واڳ ڌڻين سان ئي ڳالهائجي. جيڪڏهن ٻن منٽن لاءِ فرض ڪجي ته نواز شريف ۽ آصف زرداري رقم موٽائڻ لاءِ تيار آهن، ايئن ڪرڻ کان پوءِ انهن سان ڪهڙو سلوڪ ڪيو ويندو؟ سندن سياست ۾ اهليت ۽ ٻين ڪيسن جو ڇا ٿيندو؟ خود سياست ۾ سندن رول ڪهڙو بيهندو؟ کين آزادي سان سياست ڪرڻ جي اجازت هوندي؟ پئسن ملڻ کان پوءِ واڳ ڌڻي عمران خان کي ايترو ئي سهارو ڏيڻ جاري رکندا؟ يا پئسن جي واپسي بعد ماڳهين منظرنامو ته تبديل نه ٿي ويندو؟ تجزيه نگارن جو خيال آهي ته جڏهن عمران خان چوي ٿو ته ڪو اين آر او نه ڏنو ويندو ته ان جو مطلب ته پيسن جي واپسي بعد به انهن سياستدانن جو رول ختم ڪرڻ آهي. ان ڪري اهي ٻئي پارٽيون اصل واڳ ڌڻين سان ئي ڊيل ڪرڻ چاهينديون. مطلب ڳالهه ٻولهه هلي پئي، مختلف آپشنز ۽ گسن تي ويچار ڪيو پيو وڃي. ايندڙ هفتي دوران ڪجهه وڌيڪ شيون سامهون اينديون ته پتو پوندو ته معاملو ڪهڙي رخ تي وڃي رهيو آهي، في الحال اپوزيشن وارو پاسو ڳرو آهي.